ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΕΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ - Ο ΜΩΡΙΣ ΜΠΑΡΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ "ΜΑΘΗΤΕΣ" ΤΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΜΑΤΑΛΑΣ

Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού ο Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός Μωρίς Μπαρρές προβάλλει ως ο "Δάσκαλος" του εθνικισμού, του ιδεολογικού ρεύματος που οριζόταν ως η αποδοχή του ντετερμινισμού της γης και των νεκρών, που εξυμνούσε τον πόλεμο και πάλευε ενάντια στον διεθνισμό και τις οικουμενικές αξίες. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο σημαντικότερος Έλληνας "μαθητής" του. Γύρω από τον Μπαρρές βρίσκουμε όμως εκατοντάδες ακόμα κοσμοπολίτες εθνικιστές από όλο τον κόσμο: Ιταλούς -όπως ο Ντ' Αννούντσιο και ο Μαρινέττι-, Ισπανούς, Πορτογάλους, Λατινοαμερικανούς, Βαλκάνιους... Μέσα από την αλληλογραφία τους και ποικίλες άλλες πηγές, ο εθνικισμός αναδεικνύεται σε ένα διεθνικό φαινόμενο, γέννημα ενός δικτύου φιλόδοξων ελιτιστών διανοούμενων που επιχειρούσαν να συνδυάσουν μια ριζοσπαστικά αντιδραστική πολιτική ιδεολογία με τη λογοτεχνία και την τέχνη.
Το βιβλίο ανιχνεύει τις διεθνείς διαδρομές του μπαρρεσικού εθνικισμού, από το Παρίσι μέχρι το Περού ή την οθωμανική "Ανατολή", τις αντιφάσεις του, τις διακλαδώσεις και τις μεταλλάξεις του, τη σχέση του με τον πόλεμο και με την εμφάνιση του φασισμού· για να εστιάσει τελικά στις ελληνικές εκδοχές του, στην ιδεολογική πορεία του Ίωνα Δραγούμη, από τον προσηλυτισμό του μέχρι τη ρήξη, και στη σημασία που είχε για επιγόνους όπως ο Νίκος Καζαντζάκης και οι λογοτέχνες της "Γενιάς του '30". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Ευχαριστίες
Εισαγωγικά: Ο μπαρρεσικός εθνικισμός και οι προσήλυτοί του
Ο Μπαρρές και ο ιταλικός εθνικισμός
Ο Μπαρρές και οι εθνικισμοί της Ιβηρικής
Cosmopolis: Διπλωμάτες "μαθητές" του Μπαρρές
Η "Ανατολή": Οθωμανοί σε αναζήτηση του έθνους
Ο Μπαρρές, η Ελλάδα και οι Έλληνες
Τα 20 χρόνια της σχέσης του Ίωνα Δραγούμη με τον Μπαρρές και τον εθνικισμό: από τον προσηλυτισμό στη ρήξη
Ελληνικοί μπαρρεσισμοί στον Μεσοπόλεμο: από τον εθνικισμό στον φασισμό
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Κατάλογος εικόνων
Ευρετήριο

 

Ο Μωρίς Μπαρρές και η εθνικιστική ηγεμονία των Ιδεών (του Ιάσωνος Δράγου)

Βιβλιοπαρουσίαση της πανεπιστημιακής μελέτης του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ‘’μαθητές’’ του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021 

Είναι από κάθε άποψη μια ευχάριστη έκπληξη, να γινόμαστε μάρτυρες ενός υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου εκδοτικών προσπαθειών στην Ελληνική γλώσσα γύρω από κορυφαίας ιστορικής σημασίας προσωπικότητες και ζητήματα του Ευρωπαϊκού αλλά και Παγκόσμιου Εθνικιστικού Ιδεώδους. Το πρόσφατο έργο του Παρασκευά Ματάλα «Κοσμοπολίτες Εθνικιστές: Ο Μωρίς Μπαρρές και οι ανά τον κόσμο ''μαθητές'' του», Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Δεκέμβριος 2021, αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στο νεομαρξιστικό και νεοφιλελεύθερο εκδοτικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο της χώρας μας όχι μόνο γιατί καταπιάνεται με την μορφή και την παγκόσμια επίδραση των ιδεών του Μωρίς Μπαρρές.

Αλλά κυρίως επειδή εστιάζει στον τρόπο που διαμορφώθηκε μια «κοινωνία σκέψης» σε μια σειρά από χώρες σε όλες τις ηπείρους από οπαδούς τους Μπαρρεσικού πνευματικού έργου, που έκαναν πράξη μια ορισμένη ηγεμονία ιδεών του Εθνικισμού ουσιαστική για την προετοιμασία και εμφάνιση των πολιτικών κινημάτων της Φασιστικής ιδεολογίας στην περίοδο του μεσοπολέμου. Η εργασία του νέου έλληνα ερευνητή από αυτή την σκοπιά έχει και μια διεθνή ακαδημαϊκή πρωτοτυπία αφού κατά την γνώμη μου φέρνει στο φως μια άγνωστη διάσταση για τον Έλληνα αναγνώστη σχετικά με την διαμόρφωση της Εθνικιστικής Ιδέας που αγγίζει το ρόλο των ελίτ και των διανοουμένων, αποδεικνύοντας πως ο Ευρωπαϊκός εθνικισμός είχε κάνει γεγονός όλα όσα ο «γκουρού» της Μαρξιστικής διανόησης Αντόνιο Γκράμσι πρότεινε περί ηγεμονίας τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες πριν.

Η εργασία του Παρασκευά Ματάλα δίνει ιδιαίτερο βάρος στην σχέση του Ίωνος Δραγούμη με αυτό το διευρυμένο υπερεθνικό δίκτυο των εθνικιστών διανοουμένων με τον ίδιο τον Μπαρρές αλλά υπογραμμίζεται επίσης και η επίδραση του Μπαρρές στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Από την διάρθρωση των περιεχομένων του εξαιρετικού αυτού πνευματικού εγχειρήματος, τις πηγές έως και το φωτογραφικό υλικό που δημοσιεύεται, γίνεται αντιληπτό το εύρος του φαινομένου αυτού του παγκόσμιου πνευματικού δικτύου των εθνικιστών. Ξεπροβάλλουν κορυφαίες μορφές όπως ο Γκαμπριέλε Ντ´ Αννούντσιο, ο Κοραντίνι, ο Μωράς και άλλες σημαντικές προσωπικότητες της Λατινικής Αμερικής, της Ιβηρικής αλλά και της Μέσης Ανατολής.

Η απόπειρα αυτή παρά τις λογικές αδυναμίες για ένα φαινόμενο που ερευνητικά είναι «καταραμένο» και αποκλεισμένο από την ελληνική επιστημονική κοινότητα βάζει σοβαρές βάσεις εμβάθυνσης και συστηματικότερης ενασχόλησης πάνω στα ζητήματα της πρωτοφανούς Εθνικιστικής ηγεμονίας των Ιδεών που εξαπλώθηκε από τα τέλη του 19^ου αιώνα σε όλο τον κόσμο. Είναι περιττό να αναφερθεί πως οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για αυτή την γιγαντιαία πνευματική εξέλιξη αξίζει να διαβάσει το έργο του Έλληνα επιστήμονα. Το πιο ουσιαστικό όμως παραμένει να δοθεί χώρος στον προβληματισμό γύρω από το πως σήμερα μπορεί να διαρθρωθεί μια νέα Ευρωπαϊκή εθνικοεπαναστατική ηγεμονία στο πεδίο των Ιδεών, αξιοποιώντας όλα τα πνευματικά εργαλεία αλλά και τα μέσα της εποχής μας για μια καλλιέργεια πεποιθήσεων, αρχών και αξιών που να θωρακίζουν τις αυριανές ελίτ ενάντια και ανάμεσα στα ερείπια του σύγχρονου κόσμου.

Η σημασία της μόνιμης ύπαρξης μιας «κοινωνίας σκέψης» (ακριβέστερη και βαθύτερη περιγραφή από το αμερικανικό think tank όπως ανέφερε εύστοχα και ο Β.Α. σε πρόσφατη εκπομπή της «Ελεύθερης Τηλεόρασης» με καλεσμένο και τον Κωνσταντίνο Μποβιάτσο) που παρατεταμένα να γεννά και να διαδίδει ιδέες, φιλοσοφικά – λογοτεχνικά – ιστορικά – επιστημονικά, είναι σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ. Το πως υφάνθηκε αυτή η αόρατη κοινωνία μιας πρωτοπόρας πνευματικής αριστοκρατίας εξαιτίας του έργου του Μωρίς Μπαρρές είναι ένα διαχρονικό ερώτημα για την ουσία της ιδεολογικής αναμέτρησης και αυτό αναμφισβήτητα μας αφήνει σαν αποτύπωμα το έργο που παρουσιάζουμε εδώ.

ΠΗΓΗ

ISBN13	9789605246402
Εκδότης	ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
Σειρά	ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Χρονολογία Έκδοσης	Δεκέμβριος 2021
Αριθμός σελίδων	416
Επιμέλεια	ΕΙΡΗΝΗ ΛΥΔΑΚΗ