Μαύρη Τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας άρχισε να εκπέμπει… φως

14/08/2019

Τον περασμένο Μάιο μια υπερμεγέθης Μαύρη Τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας έγινε 75 φορές πιο λαμπερή μέσα σε δύο ώρες.

Η Μαύρη Τρύπα γνωστή και ως Sagittarius A* είναι τέσσερις εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο. Ωστόσο, παρότι δεν εκπέμπει φως όπως και καμία άλλη Μαύρη Τρύπα άλλωστε, οι επιστήμονες μπόρεσαν να παρατηρήσουν τις αλληλεπιδράσεις της με φωτεινά αστέρια ή σύννεφα σκόνης που την περιβάλλουν.

O αστρονόμος Tuan Do του UCLA και οι συνεργάτες του παρακολουθούσαν τον Sgr A* της νύχτα της 13ης Μαΐου, μέσω του τηλεσκοπίου τηλεσκόπιο Keck σε επιστημονική σύνοδο κορυφής στο παρατηρητήριο στο ηφαίστειο Mauna Kea της Χαβάης.

Εκεί διαπίστωσαν πως η Sgr A* έδειχνε 75 φορές φωτεινότερη στη ζώνη υπέρυθρης ακτινοβολίας του φάσματος φωτός.

To βράδυ εκείνο η υπερμεγέθης Μαύρη Τρύπα έφτασε στα κατά πολύ πιο φωτεινά επίπεδα που έχουν μετρηθεί ποτέ σε μήκος κύματος υπέρυθρων ακτίνων, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσίευσε η ομάδα με επικεφαλής τον Do και δημοσιεύθηκε στο arXiv.

«Πιστεύουμε ότι κάτι ασυνήθιστο μπορεί να συμβαίνει φέτος, καθώς η Μαύρη Τρύπα φαίνεται να διαφοροποιείται περισσότερο σε σχέση με τη φωτεινότητα που σχετίζονται με αυτή σε σχέση με τα επίπεδα που έχουμε δει στο παρελθόν», αναφέρεται σε σχετική έκθεση.

Η μέγιστη φωτεινότητα ήταν η διπλάσια που έχει καταγραφεί σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη ανώτερη μέτρηση του Sgr A * που έχει γίνει μέσα στα 20 τελευταία χρόνια.

Αυτή η ασυνήθιστη λάμψη στον γαλαξιακό πυρήνα προκλήθηκε πιθανότατα από στενές «συναντήσεις» του Sgr A * και των αντικειμένων που το περιβάλλουν, σύμφωνα με την ομάδα.

Η άκρη μιας μαύρης τρύπας, που ονομάζεται «ορίζοντας γεγονότων», διαμορφώνεται από έντονες παλιρροϊκές δυνάμεις που «σκίζουν» οτιδήποτε πλησιάζει σε αυτή. Ο ορίζοντας γεγονότων (event horizon) αναφέρεται ως τέτοιος, διότι αν κάτι συμβεί εντός των ορίων του, οι πληροφορίες από αυτό το γεγονός δεν μπορούν να φτάσουν σε ένα εξωτερικό παρατηρητή, καθιστώντας αδύνατο να προσδιοριστεί αν κάτι τέτοιο συνέβη.

Μόλις μια μαύρη τρύπα αρχίσει να καταβροχθίζει κοντινά αντικείμενα όπως τα αστέρια ή τα νεφελώματα, τα αντικείμενα αυτά αναφλέγονται στον ορίζοντα της Μαύρης Τρύπας προκαλώντας φως που μπορεί να εντοπιστεί από τα τηλεσκόπια.

Αναλυτικότερα, η ύλη που πέφτει σε μια Μαύρη Τρύπα συγκεντρώνεται σε ένα εξαιρετικά θερμό και γρήγορα περιστρεφόμενο δίσκο γύρω από αυτή, πριν εισέλθει εντός της. O δίσκος αυτός είναι γνωστός ως δίσκος προσαύξησης. Η τριβή ανάμεσα σε γειτονικές ζώνες αυτού του δίσκου τον θερμαίνουν τόσο, ώστε να ακτινοβολεί μεγάλη ποσότητα ακτίνων Χ. Η θέρμανση είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και μπορεί να μετατρέψει ακόμα και το 50% της ενέργειας ενός αντικειμένου σε ακτινοβολία.

Οι επιστήμονες λένε τώρα ότι ολόκληρο το φαινόμενο διήρκεσε μόλις 2,5 ώρες, θεωρώντας ότι η επίδραση μπορεί να είναι μια καθυστερημένη αντίδραση στο στενό πέρασμα του αστέρα S0-2 το 2018, ή το νέφος σκόνης G2 που πλησίασε τη μαύρη τρύπα το 2014.

Η ομάδα περιμένει τώρα τα δεδομένα από άλλα τηλεσκόπια, συμπεριλαμβανομένων των Spitzer και Chandra της NASA, για να κατανοήσει καλύτερα τι συνέβη ακριβώς στον πυρήνα του γαλαξία μας. Επίσης, αναμένεται να προβεί τις επόμενες ώρες σε νέα παρατήρηση.

ΠΗΓΗ: arxiv.org/abs/1908.01777