ΟΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΘΑ ΠΑΡΑΛΥΣΟΥΝ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ 143 από τα 193 έθνη ψήφισαν υπέρ της καταδίκης της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι 35 χώρες που απείχαν περιλαμβάνουν την Κίνα, την Ινδία, το Πακιστάν και τη Νότια Αφρική, καθώς και αρκετά αφρικανικά και λατινοαμερικάνικα κράτη. Αυτές και πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων αρκετών που ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος, επέκριναν έντονα τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και αναμένεται να συνεχίσουν τις εμπορικές συναλλαγές με την Μόσχα. Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να απομονωθεί η Ρωσία όταν ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου αρνούνται να υποστηρίξουν το καθεστώς κυρώσεων της Δύσης.

Η αυτοαποκαλούμενη Δύση, ακολουθώντας το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, αντέδρασε στην στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία εισάγοντας ένα καταστροφικό (;) καθεστώς κυρώσεων. Πρόκειται για έναν «ολοκληρωτικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πόλεμο» που αποσκοπεί στο να «προκαλέσει την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας», παραδέχθηκε με ειλικρίνεια ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire. Ωστόσο, πολλές από τις τρέχουσες κυρώσεις είναι ίδιες με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν κατά αρκετών χωρών στο παρελθόν. Ορισμένες από αυτές, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων εξαγωγών και της δέσμευσης ορισμένων περιουσιακών στοιχείων, έχουν επιβληθεί στη Ρωσία ήδη από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Ακόμη και ο πολυσυζητημένος αποκλεισμός ορισμένων ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα SWIFT δεν είναι κάτι νέο, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί κατά του Ιράν με αμφίβολα αποτελέσματα. Το δε πολυσυζητημένο πάγωμα των υπεράκτιων αποθεμάτων συναλλάγματος της Ρωσίας, περίπου το ήμισυ των συνολικών αποθεμάτων της, ακόμη και αυτό δεν είναι πρωτοφανές, καθώς πέρυσι οι ΗΠΑ πάγωσαν τα συναλλαγματικά αποθέματα που κατείχε η κεντρική τράπεζα του Αφγανιστάν προκειμένου να εμποδίσουν τους Ταλιμπάν να καταλάβουν την εξουσία και προηγουμένως είχαν παγώσει τα συναλλαγματικά αποθέματα του Ιράν, της Συρίας και της Βενεζουέλα, όλες αυτές οι κινήσεις χωρίς αποτέλεσμα επί του πολιτικού πεδίου των συγκεκριμένων κρατών και με αμφισβητούμενες επιδράσεις επί του οικονομικού.

Τι πρέπει λοιπόν να περιμένουμε από τις κυρώσεις; Σχολιαστές της Δύσης ισχυρίζονται ότι οι κυρώσεις θα εμποδίσουν τις πολεμικές προσπάθειες της Ρωσίας. Αλλά η ιστορία μας διδάσκει το αντίθετο: Δείτε το Ιράκ ή πιο πρόσφατα το Ιράν. Πολύ πιο πιθανό είναι ότι αυτές οι κυρώσεις θα αποδειχθούν ότι είναι ο τελευταίος δυτικός στρατηγικός εσφαλμένος υπολογισμός σε έναν μακρύ κατάλογο στρατηγικών γκαφών, εκ των οποίων η άδοξη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα.

Σε τελική ανάλυση, η Ρωσία προετοιμάζεται για αυτή την χρονική στιγμή εδώ και αρκετό καιρό. Μετά το πρώτο κύμα δυτικών κυρώσεων το 2014, ο Πούτιν ξεκίνησε αυτό που πολλοί αναλυτές ονόμασαν στρατηγική «Fortress Russia» (Φρούριο Ρωσίας), οικοδομώντας τα διεθνή αποθέματα της χώρας και διαφοροποιώντας τα μακριά από το αμερικανικό δολάριο και την βρετανική λίρα, μειώνοντας την έκθεση της χώρας του στο εξωτερικό, ενισχύοντας την οικονομική συνεργασία του με την Κίνα και ακολουθώντας στρατηγικές υποκατάστασης των εισαγωγών σε διάφορους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, της ιατρικής και της τεχνολογίας, σε μια προσπάθεια να απομονώσει τη Ρωσία όσο το δυνατόν περισσότερο από εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Η Ρωσία σήμερα εξακολουθεί να έχει πρόσβαση σε περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος, περισσότερα από τις περισσότερες χώρες του κόσμου και υπεραρκετά για να μετριάσει οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμη πτώση των εξαγωγών ή για να στηρίξει το ρούβλι. Στήριξη του ρωσικού νομίσματος σηματοδοτεί και η πιο πρόσφατη απόφαση της Μόσχας, όλες οι πληρωμές για τις εξαγωγές του φυσικού αερίου σε «μη φιλικές χώρες» να γίνονται σε ρούβλια. Η ανακοίνωση αυτή θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο ρωσικό νόμισμα που θα ενισχυθεί απέναντι στο δολάριο και το ευρώ. Η απόφαση αυτή στο άμεσο μέλλον θα αφορά και άλλες ρωσικές εξαγωγές και θεωρείται αντιστάθμισμα στο πάγωμα (ουσιαστικά κλοπή) ρωσικών αποθεματικών στο εξωτερικό.

Ας μην ξεχνάμε ότι η κύρια πηγή των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας που είναι οι εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει αποκλειστεί από τις κυρώσεις, για προφανείς λόγους: Για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Ρωσία αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο μέρος των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου (και άλλων βασικών αγαθών) και απλά δεν υπάρχει τρόπος αντικατάστασης αυτών των πηγών ενέργειας από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλά ακόμα και αν υποθέσουμε ότι η Δύση αποφάσιζε να σταματήσει όλες τις εισαγωγές της από τη Ρωσία, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό θα σταματούσε τη ρωσική στρατιωτική μηχανή. Η ιδέα ότι «χρηματοδοτούμε τον πόλεμο της Ρωσίας αγοράζοντας φυσικό αέριο» που μηρυκάζουν τα παπαγαλάκια του ΝΑΤΟ, είναι θεμελιωδώς άστοχη. Η ρωσική στρατιωτική μηχανή δεν βασίζεται στις εισαγωγές, η Ρωσία είναι εξαγωγέας όπλων. Η ευρωστία αυτής της μηχανής προέρχεται από το εσωτερικό και η αξία της καταβάλλεται σε ρούβλια, τα οποία η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα μπορεί να δημιουργήσει σε απεριόριστη ποσότητα, όπως ακριβώς κάνει η Fed των ΗΠΑ.

ΗΠΑ και ΕΕ κομπορρημονούν ότι η επιλεκτική απαγόρευση των εξαγωγών συγκεκριμένων δυτικών εξαρτημάτων υψηλής τεχνολογίας, ορισμένα από τα οποία είναι βέβαιο ότι χρησιμοποιούνται στην αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας, θα αποδειχθεί αποτελεσματική. Ενδεχομένως. Αλλά η Ρωσία μειώνει την εξάρτηση του στρατιωτικού-βιομηχανικού μηχανισμού της από ξένα εξαρτήματα και τεχνολογίες εδώ και χρόνια. Το σημαντικότερο είναι ότι και οι δύο υποθέσεις, δηλαδή ότι η οικονομία και ο στρατός της Ρωσίας μπορούν να γονατίσουν μέσω απαγορεύσεων εξαγωγών ή και εισαγωγών, βασίζονται στην εσφαλμένη υπόθεση ότι ολόκληρος ο κόσμος συμφωνεί με τις κυρώσεις. Αλλά αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα.

Η Κίνα έχει εκφράσει πολύ έντονα την υποστήριξή της προς τη Ρωσία. Το Πεκίνο είναι ήδη ο κύριος εμπορικός εταίρος της Μόσχας, αυτό και μόνο μπορεί να απορροφήσει τεράστιες ποσότητες ρωσικής ενέργειας και εμπορευμάτων, καθώς και να παράσχει στη Ρωσία βασικά οποιαδήποτε βιομηχανικά και καταναλωτικά αγαθά εισάγει επί του παρόντος από τη Δύση. Η Κίνα εγκαινίασε επίσης μια εναλλακτική λύση στο σύστημα SWIFT που διαχειρίζεται η Δύση και ονομάζεται CIPS (Cross-Border Inter-Bank Payment System) για τη διαχείριση συναλλαγών σε γιουάν, γεγονός που επιτρέπει στη Ρωσία να παρακάμψει εν μέρει τον οικονομικό αποκλεισμό της Δύσης.
Παρόλο που το γιουάν εξακολουθεί να αποτελεί ένα μικρό ποσοστό στις διεθνείς συναλλαγές, ο ρόλος του είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια (υπάρχει η είδηση ότι η Σαουδική Αραβία μπορεί να αρχίσει να τιμολογεί τις πωλήσεις πετρελαίου της στην Κίνα στο νόμισμα της τελευταίας). Όλα αυτά εξηγούν γιατί ακόμη και η Goldman Sachs με την JP Morgan, προβλέπουν ετήσια συρρίκνωση της ρωσικής οικονομίας κατά περίπου 7%, τουτέστιν ουδόλως «καταστροφική», αν αναλογιστούμε ότι η πανδημία της Covid προκάλεσε πολύ μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ για τις περισσότερες χώρες.

Ποιοι είναι όμως οι κίνδυνοι που απορρέουν για την Δύση από τις «καταστροφικές» κυρώσεις;
Η επιβολή κυρώσεων από τη Δύση με τη συμμετοχή όχι μόνο κυβερνήσεων, αλλά και ιδιωτικών εταιρειών και δήθεν μη πολιτικών οργανισμών όπως οι κεντρικές τράπεζες, έστειλε ένα σαφές μήνυμα στις χώρες όλου του κόσμου: Η Δύση δεν θα σταματήσει σε τίποτα για να τιμωρήσει χώρες που την παρεμποδίζουν στα ιμπεριαλιστικά-αποικιοκρατικά της σχέδια. Αυτό που συνέβη στην Ρωσία, μια μεγάλη δύναμη, μπορεί να συμβεί στον καθένα. Αποδεικνύεται ότι η Δύση δεν θα μπορούσε στο μέλλον να αποτελέσει αξιόπιστο συνεργάτη για καμία χώρα που δεν είναι μαριονέτα της, ήτοι αναπόφευκτα θα ωθήσει πολλές χώρες να διαφοροποιήσουν τα αποθέματα τους και να αυξήσουν τις συμμετοχές τους σε γιουάν, προκειμένου να χαλαρώσουν την επιρροή της Δύσης στις οικονομίες τους και να ενισχύσουν την οικονομική τους ανθεκτικότητα και αυτάρκεια. Ακόμη και αν δεν ωθήσει τις χώρες να εναγκαλιστούν με το Πεκίνο, όπως συμβαίνει ήδη με τη Ρωσία, πιθανότατα θα οδηγήσει στην εμφάνιση δύο όλο και πιο απομονωμένων μπλοκ: Ενός δυτικού μπλοκ που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ και ενός ανατολικο-ευρασιατικού μπλοκ που κυριαρχείται από την Ρωσία και την Κίνα.

Το αποτέλεσμα των κυρώσεων, του οικονομικού πολέμου, της Δύσης δεν είναι η κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας και η κόπωση της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής. Το αποτέλεσμα είναι ότι «αδέσμευτες» χώρες διαπιστώνουν ότι είναι σε θέση να αμφισβητήσουν το παγκόσμιο αμερικανικό καπιταλιστικό σύστημα.

Λ. Ιουστινιάνης

ΠΗΓΗ: istos.net.gr