Γιατί ο Μαρξ είχε αδυναμία στους... εγκληματίες

19/12/2023

Αθανάσιος Παπανδρόπουλος

Ο υπουργός Δικαιοσύνης θα πρέπει να μελετήσει σε βάθος τον Καρλ Μαρξ για να καταλάβει καλύτερα τί εννοούσε ο κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, όταν τον κατηγόρησε στη Βουλή ότι είναι «ακροδεξιός».

Όσοι απορούν και εκπλήσσονται για τη θετική τοποθέτηση  μέρους της αριστεράς απέναντι στο έγκλημα και τους εγκληματίες, πολύ απλά δεν έχουν εντρυφήσει στον Κάρολο Μαρξ. Αγνοούν κατά συνέπεια κείμενά του, στα οποία ο Γερμανός φιλόσοφος τασσόταν μάλλον θετικά υπέρ των εγκληματιών και του εγκλήματος.

Και αυτή του η τοποθέτηση βέβαια στη συνέχεια της ιστορίας αποτέλεσε πολύτιμο άλλοθι, τόσο για την πραγματοποίηση απεχθών εγκλημάτων όσο και για συνηγορίες υπέρ αδίστακτων δολοφόνων, δήθεν «κοινωνικών αγωνιστών».

Στη βάση αυτής της λογικής, η επίθεση του κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου κατά του υπουργού Δικαιοσύνης κ. Γ. Φλωρίδη ότι ο νέος ποινικός νόμος είναι «ακροδεξιάς εμπνεύσεως» πέρα του ότι δείχνει ηθελημένη πολιτική αμάθεια, είναι απολύτως συμβατή και με τη μαρξιστική ανάγνωση της πολιτικής οικονομίας και του κοινωνικού γίγνεσθαι.

Παρακάτω αναδημοσιεύουμε κείμενο του Καρλ Μαρξ που γράφτηκε ανάμεσα στο 1860 και 1862. Το κείμενο αυτό, οι εκδότες του, το ενσωμάτωσαν στις «Θεωρίες Υπεραξίας» τόμος IV του Κεφαλαίου. Η μετάφραση του κειμένου έγινε από τα γαλλικά και έφερε τον τίτλο «Εγκώμιον του εγκλήματος» (Παρέκβαση: πέρα από την παραγωγική εργασία, Εκδόσεις Άγρα).

Γράφει ο Γερμανός φιλόσοφος:

«Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ παράγει ιδέες, ο ποιητής ποιήματα, ο πάστορας κηρύγματα, και ούτω καθεξής. Ο εγκληματίας παράγει εγκλήματα. Αν προσέξουμε καλύτερα πώς σχετίζεται, αυτός ο τελευταίος κλάδος παραγωγής με το κοινωνικό σύνολο, θ’ απαλλαγούμε από πολλές προκαταλήψεις. Ο εγκληματίας δεν παράγει μόνο εγκλήματα, αλλά και το ποινικό δίκαιο και τον καθηγητή που διδάσκει ποινικό δίκαιο και, συνάμα, το αναπόφευκτο σύγγραμμα με το οποίο ο ίδιος καθηγητής ρίχνει στη γενική αγορά τις παραδόσεις του εν είδει «εμπορεύματος». Έτσι πολλαπλασιάζεται ο εθνικός πλούτος. Για να μην αναφέρουμε την ατομική απόλαυση πού παρέχει το χειρόγραφο του συγγράμματος στο δημιουργό του, όπως μας λέει ένας πολύ αξιόπιστος μάρτυρας, ο καθηγητής Roscher.

Πέραν τούτου, ο καθηγητής παράγει ολόκληρη την αστυνομία και την ποινική δικονομία, κλητήρες, δικαστές, δήμιους, ενόρκους και λοιπά. Όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι επαγγελματικοί κλάδοι, που αποτελούν ισάριθμες κατηγορίες του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες του ανθρώπινου πνεύματος, φτιάχνουν νέες ανάγκες αλλά και νέους τρόπους για την ικανοποίησή τους. Και μόνο τα βασανιστήρια έγιναν αφορμή για τις ευφυέστερες μηχανικές εφευρέσεις, ενώ πλήθος τίμιοι χειρώνακτες απασχολούνται στην παραγωγή των σχετικών εργαλείων.

Ο εγκληματίας παράγει μια εντύπωση, εν μέρει ηθική, εν μέρει τραγική, αναλόγως, κι έτσι προσφέρει μια «υπηρεσία» στη διακίνηση των ηθικών και αισθητικών συγκινήσεων του κοινού. Δεν παράγει μόνο συγγράμματα ποινικού δικαίου, ούτε απλώς τούς ποινικούς κώδικες και τους νομοθέτες, παράγει και τέχνη, ωραία λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμη και τραγωδίες, όπως αποδεικνύουν, όχι μόνο η Ενοχή του Müllner και οι Ληστές του Schiller, αλλά και αυτός ο Οιδίπους και ο Ριχάρδος ο Τρίτος. Ο εγκληματίας σπάζει τη μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής. Έτσι την προστατεύει από την τελμάτωση και προκαλεί την ανήσυχη ένταση και την κινητικότητα, χωρίς τις όποιες θα αμβλυνόταν ακόμη και η ορμή του ανταγωνισμού. Δίνει, λοιπόν, ένα κίνητρο στις παραγωγικές δυνάμεις. Το έγκλημα αποσύρει από την αγορά εργασίας ένα τμήμα του περιττού πληθυσμού, οπότε μειώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργατών, εμποδίζοντας, ως ένα βαθμό, την πτώση του μισθού κάτω από το ελάχιστο όριο, ενώ παράλληλα ο αγώνας εναντίον του εγκλήματος απορροφά ένα άλλο τμήμα του ίδιου πληθυσμού. "Άρα, ο εγκληματίας αναδεικνύεται σε μιαν από εκείνες τις φυσικές «εξισορροπήσεις» που αποκαθιστούν το σωστό επίπεδο και ανοίγουν μια ολόκληρη προοπτική «ωφέλιμων κλάδων απασχόλησης».

Οι επενέργειες του εγκλήματος στην εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων θα μπορούσαν να αποδειχθούν ως την τελευταία λεπτομέρεια. Οι κλειδαριές θα είχαν αποκτήσει τη σημερινή τους αρτιότητα, αν δεν υπήρχαν κλέφτες; Η νομισματοκοπία θα έφτανε στην τωρινή της τελειότητα, αν δεν υπήρχαν παραχαράκτες; Το μικροσκόπιο θα έβρισκε ποτέ τρόπο να περάσει στη συνήθη εμπορική σφαίρα (βλ. και Babbage), αν δεν γινόταν απάτη στο εμπόριο; Τέλος, η εφαρμοσμένη χημεία δεν οφείλει στη νοθεία των εμπορευμάτων και στην προσπάθεια ανακάλυψης της όσα ακριβώς οφείλει και στον τίμιο παραγωγικό ζήλο; Το έγκλημα επινοεί διαρκώς νέα επιθετικά μέσα για να προσβάλει την ιδιοκτησία, κι έτσι γέννα και νέα αμυντικά μέσα, οπότε επιδρά παραγωγικά στην ανακάλυψη νέων μηχανών - όπως ακριβώς και οι απεργίες. Ας αφήσουμε όμως τη σφαίρα του ιδιωτικού εγκλήματος: Χωρίς εθνικό έγκλημα θα μπορούσε να υπάρξει παγκόσμια αγορά; Θα υπήρχαν έθνη; Άραγε το δέντρο της αμαρτίας δεν είναι, ταυτόχρονα, και δέντρο της γνώσης, από την εποχή του Αδάμ ως σήμερα;

Στο Μύθο των Μελισσών (1705), ο Mandeville έχει αποδείξει την παραγωγική δύναμη που διαθέτουν όλα τα πιθανά είδη επαγγελμάτων, αλλά και το γενικό συμπέρασμα όλου αυτού του επιχειρήματος :

Αυτό πού ονομάζουμε στον κόσμο μας Κακό, είτε ηθικό είτε φυσικό, είναι η μεγάλη αρχή που μας κάνει κοινωνικά πλάσματα, η σταθερή βάση, η ζωή και το στήριγμα όλων των τεχνών και. των ενασχολήσεων ανεξαιρέτως και τη στιγμή που θα έπαυε να υπάρχει το Κακό, η κοινωνία θα ήταν καταδικασμένη να φθαρεί, αν όχι να καταποντιστεί αύτανδρη.
Μόνο που, βέβαια, ο Mandeville ήταν απείρως πιο τολμηρός και έντιμος από τους φιλισταίους απολογητές της αστικής κοινωνίας.

Στη βάση λοιπόν αυτής της κυνικής θεώρησης της εγκληματικότητας, δεν προκαλεί καμιάν απολύτως έκπληξη, αν αύριο ένα από τα αιτήματα των «δυνάμεων της προόδου» είναι να στηθεί και ανδριάντας του Δ. Κουφοντίνα στο Ζάππειο ως «εθνικού ευεργέτη»!

ΠΗΓΗ: www.lykavitos.gr