ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ-ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΣΤΑ ΑΠΙΑΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

04/03/2019

Η Ελλάδα ως ουτοπικός τόπος, όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να ονειρεύονται και ως στόχο έχουν μονάχα την απόδραση

Aπό τον
Αλκιβιάδη Κ. Κεφαλά

Ο Ζαν-Αντουάν Βατό το 1717 ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να ταξιδεύσει στα «Κύθηρα» μέσα από τον ζωγραφικό πίνακά του, σε ένα ταξίδι ποιητικής αναζήτησης της ευτυχίας. Ομως όλα τα πλοία με προορισμό τα Κύθηρα είναι καταδικασμένα να ναυαγήσουν, επειδή το ταξίδι είναι φανταστικό και συνεπώς είναι καταδικασμένο να μη γίνει ποτέ επειδή οι ουτοπικές επιθυμίες δεν πραγματοποιούνται. 

Στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αντικαθιστά τα Κύθηρα με την Ελλάδα. Εδώ οι κάτοικοι ταυτίζονται με την εικόνα του γερο-Σπύρου, ενός πολιτικού πρόσφυγα που επιστρέφει στην Ελλάδα έπειτα από 35 χρόνια εξορίας για να ανακαλύψει ότι η πατρίδα του δεν υπάρχει. Η εικόνα του γερο-Σπύρου να στέκεται όρθιος με την ομπρέλα στη βροχή στα διεθνή ύδατα πάνω σε μια σχεδία αφηγείται την αιώνια αλήθεια. Ο γενέθλιος τόπος αρνείται να παραχωρήσει έστω και δυο μέτρα γης για να θάψει τους εραστές του.

Στην ταινία ο γερο-Σπύρος αντιδρά στη δήμευση της γης του. Όμως τα σημερινά αντίγραφά του είναι μεταλλαγμένα μεταπολιτευτικά είδωλα που έχουν αποδεχθεί τη μοίρα, θεωρώντας κανονικότητα όχι μόνο την εξορία, αλλά και τη δήμευση της περιουσίας τους. Η εικόνα αποτελεί την επιτομή της τραγικής ιστορίας των κατοίκων που πάντα φεύγουν διωκόμενοι από την πατρίδα τους, ενώ σήμερα επιδιώκει να τους αντικαταστήσει με επήλυδες που μιλούν άλλη γλώσσα, λατρεύουν άλλους θεούς, έχουν διαφορετικά ήθη.

Η Ελλάδα λοιπόν είναι ένας ουτοπικός και συνεπώς ένας μη κανονικός τόπος. Εδώ οι άνθρωποι δεν έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται, να ερωτεύονται, να δημιουργούν και, συνεπώς, είναι αδιάφοροι στην περιβάλλουσα ασχήμια, στο κακό και στον θάνατο, επειδή, από τη στιγμή που θα γεννηθούν, διαισθάνονται ότι θα πρέπει να δραπετεύσουν. Στη δυστοπία οι γονείς αγωνίζονται να σπουδάζουν τα παιδιά τους για να τα διώξουν πάνω σε μια σχεδία στα διεθνή ύδατα. Στην ουτοπία τα παιδιά προγραμματίζονται να θεωρούν φυσιολογική τη στιγμή που θα εξοριστούν ταξιδεύοντας πάνω στη σχεδία για πάντα. Η Ελλάδα αποτελεί μία σουρεαλιστική τοπολογία χωρίς κέντρο, περίγραμμα, σχήμα ή σημείο αναφοράς. Κανένας δεν γνωρίζει πού θα βρεθεί την επόμενη ημέρα, πού θα κατοικήσει, αν θα έχει σπίτι ή εργασία, τι θα του συμβεί, τι θα δει και τι θα ακούσει.

Η χώρα συνιστά ένα φανταστικό ουτοπικό σχήμα, όπου μέσα του κυριαρχούν η πολιτική φαυλότητα, οι πολιτικές συμμορίες και η αμετροέπεια, η πολιτική χυδαιότητα και ο αμοραλισμός, η πολιτική σχιζοφρένεια και η παράνοια (στην Ελλάδα πριν από τον ΣΥΡΙΖΑ οι άνθρωποι έψαχναν στα σκουπίδια και έτρωγαν το φαγητό των σκύλων που πέθαιναν από ασιτία).

Η ανύπαρκτη πολιτική ηθική και ιδεολογία εκθέτει με έπαρση την τερατώδη φύση των πολιτικών Φρανκενστάιν της Μεταπολίτευσης, που μέσα από την προπαγάνδα φανταστικών επιτυχιών, την καλλιέργεια των μηδενικών ελπίδων, την προώθηση της ψευδοδιανόησης και της χυδαίας τέχνης αποσκοπούν στην αναγωγή του ψεύδους σε κανονικότητα (ο τηλεοπτικός σταθμός Σκάι παρουσίασε πρωτοσέλιδο προηγούμενων ετών της εφημερίδας «δημοκρατία» με σκοπό να αποκρύψει την καταδίκη πολιτικού για ασέλγεια κατά ανηλίκου). Για τον γερο-Σπύρο υπάρχουν μόνο τα διεθνή ύδατα και, πάνω σ’ αυτά, μια σχεδία που μεταφέρει το φέρετρό του και τα όνειρά του εκτός της δυστοπίας που θα μπορούσε να είναι η πατρίδα του. Αναζητά αυτό που πάντα είχαν και πάντα θα έχουν οι πολίτες στις φυσιολογικές χώρες, μια πατρίδα. Ο γερο-Σπύρος είναι ο Οδυσσέας που, επιστρέφοντας στην Ιθάκη, ανακαλύπτει ότι οι μνηστήρες (πολιτικοί) όχι μόνο έχουν πουλήσει το νησί αλλά και αυτούς που βρίσκονται πάνω του. Ετσι, αντί να απαγκιάσει, συνεχίζει το ταξίδι με τη σχεδία στο άπειρο.

Στην Ιθάκη οι ιδεολογίες και οι ήρωες είναι νεκροί. Οι ταξιδιώτες στην πραγματικότητα βρίσκονται εξοβελισμένοι στον Άδη. Πάνω στο νησί υπάρχουν και ευδαιμονούν μόνο οι πολιτικοί σατανάδες της Μεταπολίτευσης, τα τέρατα και οι άρχοντες του απόλυτου κακού, η κανονικότητα του ψεύδους και της απάτης. Κατά τον Βασίλη Ραφαηλίδη οι ταξιδιώτες αυτής της χώρας απέτυχαν να αποκτήσουν εθνική συνείδηση και συνεπώς απέτυχαν να αντιδράσουν στην πολιτική φαυλότητα. Έτσι, λοιπόν, οι Έλληνες είναι καταδικασμένοι ως απάτριδες να ταξιδεύουν πάνω σε μια σχεδία στα διεθνή ύδατα για πάντα.

*Διδάκτωρ Φυσικής του πανεπιστημίου του Manchester, UK, δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών

ΠΗΓΗ: www.dimokratianews.gr