ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ EΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΣΧΗΜΙΑΣ

11/02/2019    dimokratianews.gr

Από την εικόνα των πόλεων και των πανεπιστημίων μπορεί να αντιληφθεί κάποιος και το επίπεδο της δημοκρατίας


Από τον
Αλκιβιάδη Κ. Κεφαλά*

Οι ταξιδιώτες σε άλλες χώρες πάντα επιδιώκουν να μένουν στο κέντρο των πόλεων, επειδή είναι εύκολα προσβάσιμο, ενώ ταυτόχρονα απεικονίζει τη γενική εικόνα της ψυχής της χώρας, όπως η εθνική αισθητική, τα έργα και τα κατορθώματα του λαού, η Ιστορία, οι κοινωνικές εκφράσεις και οι ευαισθησίες, τα στοιχεία δηλαδή που συγκροτούν τον πολιτισμό της. 

Η εικόνα και η καθαριότητα των πόλεων αντικατοπτρίζει τον βαθμό του αμοιβαίου σεβασμού όχι μόνο μεταξύ των πολιτών, αλλά και των πολιτικών προς τους πολίτες, καθώς και το επίπεδο της λειτουργίας του νόμου. Από την εικόνα και την αισθητική των πόλεων είναι δυνατόν να αντιληφθεί κάποιος, εκτός των πολιτισμικών παραμέτρων, και το επίπεδο της λειτουργίας της δημοκρατίας. Όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις και τα οικοδομήματα κατά το μάλλον ή ήττον έχουν κοινά μορφολογικά και αισθητικά χαρακτηριστικά και συνεπώς η λειτουργία των πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών εκφράσεων αναμένεται να είναι παρόμοια. Αυτές τις σκέψεις εξέφρασε Ευρωπαίος καθηγητής, μόλις αντίκρισε την εικόνα των Αθηνών και τις χαβούζες των ελληνικών πανεπιστημίων, αρκετά χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψή του στην Ελλάδα, τονίζοντας με έκπληξη ότι η δημόσια εικόνα αποσύνθεσης της πόλης και των πνευματικών της κέντρων αναδεικνύει ότι ο κοινός γεωμετρικός τόπος της χώρας μας με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι το κενό σύνολο.

Η σύγκριση της Αθήνας με τη Λισαβόνα και το Δουβλίνο, με τα ίδια οικονομικά προβλήματα, καθώς και η σύγκριση των ελληνικών πανεπιστημίων με αυτά των άλλων χώρων αποδεικνύουν ότι πολιτικές και κοινωνικές παθογένειες είναι τα αίτια της οικονομικής κρίσης και της καθολικής αποτυχίας της χώρας μας και όχι το αντίθετο. Συνεχίζοντας τις σκέψεις του, επισήμανε ότι αντιλαμβάνεται πλέον το γεγονός της καθολικής σιωπής και της μηδενικής κοινωνικής αντίδρασης στην εξαθλίωση, επειδή η κοινωνική ψυχολογία επισημαίνει ότι οι πολίτες που αποδέχονται την καθολική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους και την άθλια εικόνα της πόλης που ζουν δεν πρόκειται να αντιδράσουν ούτε στη συστηματική πολιτική ασέλγεια επί της κοινωνίας.

Αυτό που επίσης δεν μπορούσε να κατανοήσει ο επισκέπτης είναι πώς είναι δυνατόν η γνώση και η επιστήμη να καλλιεργούνται σε άθλιους πανεπιστημιακούς χώρους. Επιβεβαίωσε έτσι το συμπέρασμα ότι η τεχνολογική, η επιστημονική και η κοινωνική πρόοδος μιας χώρας είναι ανάλογη της δημόσιας εικόνας των πνευματικών ιδρυμάτων της, με τον ίδιο τρόπο που η παροχή υγειονομικών υπηρεσιών σε ένα νοσοκομείο είναι ανάλογη της εικόνας του.

Στην Ελλάδα η αρχιτεκτονική, η συμμετρία και το μέτρο καλλιεργήθηκαν αδιαλείπτως από το 1830 έως το 1955, τη χρονιά που επιβλήθηκε η αντιπαροχή ως το νέο οικιστικό μοντέλο της χώρας. Στο παρελθόν η Ελλάδα, παρά τις καταστροφές και τους πολέμους που βίωσε, συμπεριλαμβανομένου και του καταστροφικού Εμφυλίου, ήταν ικανή να κινήσει την Ιστορία, να δείξει σημαντικά πολιτισμικά και οικονομικά επιτεύγματα, καθώς και να διατηρήσει την κοινωνική συνοχή παρά τις τραυματικές εμπειρίες, επειδή η «δημιουργία» αναδεικνύεται και προάγεται μόνο από ψυχικά υγιή άτομα που επιδιώκουν να ζουν μέσα σε καλαίσθητους και αξιοπρεπείς χώρους. Η άθλια εικόνα των Αθηνών σήμερα και γενικότερα των ελληνικών πόλεων φαίνεται να μην ενοχλεί κανέναν, επειδή οι κάτοικοι της χώρας έχουν πλέον εθιστεί στην αθλιότητα. Αυτός είναι ο λόγος που τοποθετούν διά της ψήφου των στην εξουσία τους ίδιους διαχρονικούς προπαγανδιστές και φορείς της ασχήμιας.
Η γενικευμένη εικόνα της αθλιότητας σαπίζει τον νου και συνεπώς εμποδίζει τους πολίτες να δημιουργήσουν κάτι εκτός του πλαισίου των πολιτικών σχημάτων της Μεταπολίτευσης. Η επέκταση της κομματικής αθλιότητας στα πανεπιστήμια, όπως εκφράζεται μέσω της ρυπαρότητας του ακαδημαϊκού χώρου και του νομοθετικού πλαισίου που την ενθαρρύνει, αποτελεί μοναδική περίπτωση στον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο.

Η αισθητική του χώρου σπουδών κυρίως εμποδίζει τους σπουδαστές των ελληνικών πανεπιστημίων, πολλοί από τους οποίους θα προωθηθούν στις ηγετικές ομάδες αργότερα, να αναπτύξουν τους προβληματισμούς για το μέλλον της χώρας και το δικό τους, ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν τα πνευματικά και γνωστικά εφόδια που θα τους επιτρέψουν να επιβιώσουν σε ένα άγριο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον στο οποίο τους τοποθέτησαν οι πολιτικοί καθοδηγητές τους.

Η επιβαλλόμενη αθλιότητα του δημόσιου χώρου και των πνευματικών ιδρυμάτων, αφενός, προσδιορίζει το ζοφερό μέλλον της χώρας και, αφετέρου, είναι συνειδητή πολιτική πρακτική που εθίζει τους πολίτες στην ασχήμια, διαλύοντας την ψυχή τους ώστε να μην αντιδρούν στις καταστροφικές πολιτικές πρακτικές.

*Διδάκτωρ Φυσικής του πανεπιστημίου του Manchester, UK, δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών