Τα ποντίκια και το μυστικό της μακροζωίας – Τι έδειξαν μελέτες

30/07/2023

Eπιστημονική ομάδα κατάφερε να επεκτείνει τη ζωή ηλικιωμένων ποντικών κατά 6% έως 9% –το αντίστοιχο έξι πρόσθετων ετών για τον μέσο άνθρωπο– μεταγγίζοντάς τους αίμα νεότερων ζώων

ΚΑΡΛ ΖΙΜΕΡ / THE NEW YORK TIMES

Τον χρόνο ζωής γηραιών ποντικών πέτυχαν να επιμηκύνουν επιστήμονες συνδέοντας αιμοφόρα αγγεία ηλικιωμένων τέτοιων ζώων σε νεαρά ποντίκια. Η μετάγγιση νέου αίματος επέτρεψε στα γηραιά ποντίκια να ζήσουν 6% με 9% περισσότερο, που αναλογεί σε έξι ανθρώπινα χρόνια. Παρότι η μελέτη δεν υπόσχεται την ανακάλυψη αντιγηραντικής θεραπείας για τον άνθρωπο, δημιουργεί ελπίδες ότι το αίμα νεαρών ποντικών περιέχει ουσίες ικανές να προάγουν τη μακροβιότητα. «Εκτιμώ ότι έχουμε να κάνουμε με ένα χρήσιμο κοκτέιλ», λέει ο Τζέιμς Ουάιτ, βιολόγος της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Ντιουκ και επικεφαλής της νέας μελέτης.

Η ένωση δύο οργανισμών, γνωστή ως παραβίωση, έχει μακρά επιστημονική ιστορία. Τον 19ο αιώνα Γάλλοι επιστήμονες συνέδεσαν τα αιμοφόρα αγγεία δύο αρουραίων. Στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι οι αρουραίοι μοιράζονταν κοινό κυκλοφορικό σύστημα, χορήγησαν στο ένα μικρό θηλαστικό μπελαντόνα, για να παρατηρήσουν ότι οι κόρες και των δύο ζώων είχαν διασταλεί.

Παραβίωση και γήρανση

Τη δεκαετία του 1950, το Πανεπιστήμιο Κορνέλ χρησιμοποίησε την παραβίωση για να εξερευνήσει τη γήρανση. Ένωσαν μεταξύ τους γηραιούς και νέους αρουραίους, ράβοντας μαζί τις ράχες τους. Η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε ότι ο χόνδρος στις κλειδώσεις των γηραιών πειραματόζωων έμοιαζε νεότερος. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η παραβίωση αναγεννήθηκε. Ερευνητές αξιοποίησαν σύγχρονες τεχνικές προκειμένου να διαπιστώσουν τις επιπτώσεις του διαμοιρασμού ενιαίου κυκλοφορικού μεταξύ δύο ζώων. Οι έρευνες έδειξαν ότι το μυϊκό σύστημα και ο εγκέφαλος γηραιών ποντικών είχε αναζωογονηθεί.

Σε πειράματα, γηραιότερα ποντίκια έζησαν 6% με 9% περισσότερο –περίπου έξι ανθρώπινα χρόνια– αφού δέχθηκαν μετάγγιση αίματος από νεότερα τρωκτικά.

Ορισμένοι γιατροί έσπευσαν να προσφέρουν μεταγγίσεις πλάσματος, προερχόμενου από νέους ανθρώπους, ως μέθοδο αντιμετώπισης της γεροντικής άνοιας και άλλων εκφυλιστικών ασθενειών. Το 2019 η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων εξέδωσε προειδοποίηση, σύμφωνα με την οποία τέτοιες θεραπείες «δεν έχουν αποδεδειγμένα κλινικά οφέλη και μπορεί να αποδειχθούν επιβλαβείς».

Εδώ και χρόνια, ο δρ Ουάιτ και οι συνάδελφοί του μελέτησαν μεθόδους τροποποίησης της παραβίωσης, προκειμένου να κατανοήσουν τις αντιγηραντικές της ιδιότητες. Η επιστημονική ομάδα συνέδεσε δύο ποντίκια, ένα ηλικιωμένο και ένα νεαρό, για τρεις μήνες, χρόνος διπλάσιος από τα συνηθισμένα πειράματα παραβίωσης, προτού τα αποκολλήσουν με μεγάλη προσοχή. Μετά την αποθεραπεία των ποντικών, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το γηραιό ποντίκι αύξησε το προσδόκιμο ζωής του, όπως έδειξαν οι γενετικοί δείκτες του.

Το νεαρό ποντίκι επηρεάσθηκε και αυτό από την ένωση. «Τα νεαρά ποντίκια γερνάνε πιο γρήγορα κατά τη διάρκεια του πειράματος παραβίωσης. Μόλις τα αποκολλήσουμε, όμως, τα νεαρά ζώα συνεχίζουν να γερνάνε με τον φυσιολογικό ρυθμό τους», λέει ο ειδικός των βιολογικών ρυθμών της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ, Βάντιμ Γκλάντισεφ.

«Πρόκειται για εκπληκτικό επιστημονικό επίτευγμα», λέει ο Τόνι Ουίς-Κορέ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. Ο ερευνητής Μάικλ Κονμπόι του Μπέρκλεϊ προειδοποιεί ότι ανάλογο περυσινό πείραμα δεν έδειξε ότι τα ποντίκια ζουν περισσότερο χάρη στην παραβίωση. «Είναι πάντως ενθαρρυντικό ότι κάποιος κάνει αυτά τα πειράματα, γιατί δεν είναι καθόλου εύκολα», τονίζει ο δρ Κονμπόι.