Έθιμα και Παραδόσεις

Τα έθιμα ριζώνουν, βλέπετε, μέσα εις την καρδίαν των ανθρώπων. Και όταν καταργώνται, νεύρον ευαίσθητον ξερριζώνεται βιαίως από μέσα από την καρδίαν, ήτις πονεί και οδυνάται, μεταδίδουσα τον πόνον εις όλον το σώμα. Ο άνθρωπος, όστις δεν έχει το νεύρον τούτο δεν ανήκει εις έθνος. Είναι αλλότριος αυτού. Ανήκει εις όλα τα έθνη, και εις ουδέν. Νομίζει πως είναι εις τον κόσμον όλον, και δεν είναι πουθενά. Είναι εις τον αέρα όμως. Αεροβατεί. Είναι πολίτης της «Νεφελοκοκκυγίας» του Αριστοφάνους. Εάν οι τοιούτοι άνθρωποι είναι άχρηστοι δια παν έθνος, είναι πολύ περισσότερον διά το Ελληνικόν. Είναι βλαβεροί. Το Ελληνικόν Έθνος βλέπομεν ότι φευ! ολονέν εκλείπει και χάνεται, διότι εκλείπουσι και χάνονται οι έχοντες το πονετικόν αυτό νεύρον εν τη καρδία των πολίται, πληθαίνονται δε οι άλλοι, οι περιφρονούντες τα πάντα. Οι λέγοντες τι είναι τούτο και τι είναι εκείνο, και τι θα πει νύκτα, και τι θα πει ημέρα. Και άλλα, τα οποία συνοψίζονται εις το κατάψυχρον, ως μπάλλα χιόνος, «δεν βαριέσαι!».

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης (Χριστούγεννα στον ύπνο μου, 1898)