Renato Del Ponte, ένας Δάσκαλος της σκέψης του Έβολα και της Παράδοσης

 

Στις 6 Φεβρουαρίου του 2023 έφυγε από τη ζωή o Ιταλός διανοητής Renato Del Ponte,  ένας από τους σπουδαιότερους «μαθητές» του μεγάλου φιλοσόφου Julius Evola [1] και κύριος εκφραστής της ιταλο-ρωμαϊκής παράδοσης και ιερότητας.

Ο Renato Del Ponte (Ρενάτο Ντελ Πόντε) γεννήθηκε στις 21-12-1944 στο Lodi της Βόρειας Ιταλίας κατά τη διάρκεια ενός αγγλοαμερικανικού βομβαρδισμού.  Μετά τις κλασικές σπουδές του στο φημισμένο γυμνάσιο D'Oria της και το πανεπιστήμιο της Γένοβας αποφοίτησε με διατριβή στη μεσαιωνική λογοτεχνία.

Σε πολύ μικρή ηλικία εντάχθηκε στη FUAN (Fronte Universitario d’ Azione Nazionale – Φοιτητικό Μέτωπο Εθνικής Δράσης) του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (MSI), όπου ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα ενώ συμμετείχε σε πολλές συγκρούσεις που λάμβαναν χώρα στους πανεπιστημιακούς χώρους (και όχι μόνο) μεταξύ εθνικιστών και αριστερών φοιτητών στην πολιτικά φορτισμένη περίοδο της δεκαετίας του ’60 στην Ιταλία.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα έζησε στο Pontremoli, στη Lunigiana, μια όμορφη ορεινή περιοχή της Τοσκάνης, όπου δίδαξε ιταλικά και λατινικά σε λύκεια της περιοχής μέχρι το 2001.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ξεκίνησε τη δραστηριότητά του ως συγγραφέας δοκιμίων και άρθρων σε περιοδικά του εθνικιστικού χώρου (L'Italiano, Il Conciliatore του Pino Romualdi κ.λπ.).

Το 1970 ιδρύει το Centro Studi Evoliani (Κέντρο Εβολιανών Μελετών) με βασικό στόχο την ενίσχυση και διάδοση της σκέψης και του έργου του Ιουλίου Έβολα.

Το 1971 επιμελήθηκε την έκδοση της σπουδαίας μεσαιωνικής πολιτικής πραγματείας  “Tractatus de potestate summi Pontificis” του Guglielmo da Sarzano.

Το 1972 αρχίζει να εκδίδει το περιοδικό Παραδοσιακών Μελετών «Arthos» του οποίου ήταν διευθυντής και αρχισυντάκτης. Το Arthos φιλοξένησε άρθρα των Julius Evola, René Guénon, Mircea Eliade, Frithjof Schuon, A. K. Coomaraswamy, G. Ponte, P. Nutrizio, G. Manara, Titus Burckhardt  και πολλών άλλων εκφραστών της παραδοσιακής κουλτούρας.

Ο Ντελ Πόντε συγκέντρωσε γύρω του πολλούς σημαντικούς και σπουδαίους συνεργάτες, τόσο στην Ιταλία όσο και στο εξωτερικό, όπως ο Philippe Baillet στη Γαλλία, ο Marc Eemans στο Βέλγιο, ο Marcos Ghio στην Αργεντινή, ο Hans Thomas Hakl στην Αυστρία κ.α.), κάνοντας το «Arthos» σημείο αναφοράς για όλους εκείνους που ενδιαφέρονται για τον παραδοσιακό πολιτισμό, τις αρχαίες θρησκείες (με έμφαση στην αρχαία ρωμαϊκή θρησκεία), τους μύθους, τις λατρείες και την πνευματικότητά τους.

Τη δεκαετία του ’80 ιδρύει το Movimento Tradizionalista Romano (Ρωμαϊκό Πραδοσιακρατικό Κίνημα) μαζί με τους Salvatore Ruta (1923-2001) και Roberto Incardona, με βασικό στόχο την προώθηση της ιταλο-ρωμαϊκής παράδοσης και ιερότητας.

Από το 2008 συνεργάστηκε ενεργά με τον εκδοτικό οίκο Arya της Γένοβας, ο οποίος συνεχίζει την έκδοση της περιοδικής επιθεώρησης Arthos.

Η πολιτική δράση, το έντονο ενδιαφέρον του για την παραδοσιακή γνώση και η αγάπη του για τα βουνά και την ορειβασία ήταν αυτά που τον έφεραν σε επαφή με τον σπουδαίο Ιταλό φιλόσοφο Julius Evola (1898-1974), αρχικά κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας του (υπηρέτησε ως δόκιμος αξιωματικός στα Τεθωρακισμένα) και στη συνέχεια στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Η αγάπη των Έβολα και Ντελ Πόντε για τα βουνά και την οπειβασία δεν ήταν απλά ένα σπορ, αλλά μέσο πνευματικής αναζήτησης και διαλογισμού. Οι δύο άνδρες έζησαν την ορειβασία περισσότερο ως «ασκητική πεζοπορία» και λιγότερο ως τεχνική ορειβασίας.

Ο Νελ Πόντε ήταν αυτός που συγκέντρωσε όλα τα τα κείμενα που έγραψε ο Έβολα από το 1927 έως το 1959 κατά τις αναβάσεις του στα όρη και δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά της εποχής και τα παρουσίασε υπό μορφή βιβλίου με τίτλο “Meditazioni delle Vette” («Διαλογισμοί επί των κορυφών»). Το βιβλίο κυκλοφόρησε στην Ιταλία στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και αναφέρεται στη μεταφυσική σύνδεση του Βουνού με τον Άνθρωπο. «Μέσα από αυτά τα κείμενα, ο Έβολα επιχειρεί να μας εισάγει σε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, που αφορά στην επανασύνδεση του Ανθρώπου με την αληθή Φύση του, δηλαδή με τον ανώτερο Εαυτό του, που τον αναζητά στο αδιέξοδο της σημερινής του ύπαρξης» [2]

Σε μια συνέντευξή του, τον Δεκέμβριο του 2014, ο Ντελ Πόντε μιλά για την πρώτη του επαφή με τον σπουδαίο φιλόσοφο:

«Προσέγγισα το έργο του Έβολα όταν ήμουν ακόμη μαθητής λυκείου. Κάποιος γνωστός μου, με είχε συμβουλέψει να διαβάσω το βιβλίο του Έβολα «Το Μυστήριο του Αγίου Δισκοπότηρου»  (“Il Mistero del Graal”), το οποίο δείχνει πώς το αντικείμενο λατρείας που ήταν τόσο αγαπητό στους Ιππότες, είχε πολύ περισσότερη ευρωπαϊκή προέλευση από ό,τι πιστεύεται. Αργότερα, απέκτησα και τα άλλα έργα του, τα οποία καταβρόχθισα. Έτσι, με κάποιους φίλους, μόλις αποφοιτήσαμε από το λύκειο, αποφασίσαμε να πάμε στη Ρώμη για να τον συναντήσουμε προσωπικά. Είχα λοιπόν την τιμή να γνωρίσω τον Έβολα από κοντά. Ένας από τους πρώτους που τον είχε προσεγγίσει σοβαρά εκείνη την περίοδο, πριν από εμάς, ήταν ο Adriano Romualdi [3], ο οποίος έγραψε και την πρώτη βιογραφία του. Πρόσφατα δημοσιεύσαμε και ένα βιβλίο που περιέχει τις επιστολές που αντάλλαξε ο Ρομουάλντι με τον Έβολα…».

Η εγκάρδια σχέση μεταξύ του Renato Del Ponte και του Julius Evola συνεχίστηκε μέχρι το 1974, τη χρονιά θανάτου του τελευταίου. Ήταν ο Ντελ Πόντε αυτός που ανέλαβε και οργάνωσε την καύση της σορού του Έβολα τον Αύγουστο του 1974. Επιπλέον,  ο Ντελ Πόντε ήταν μεταξύ εκείνων που μετέφεραν τις στάχτες του Δασκάλου του στο ορεινό συγκρότημα Monte Rosa, στα σύνορα Ιταλίας-Ελβετίας, έχοντας ως οδηγό τον έμπειρο ορειβάτη Eugenio David. Εκεί, σε υψόμετρο 4200 μέτρων, σκόρπισαν τις στάχτες σε μια ρωγμή του παγετώνα Colle del Lys,  ικανοποιώντας έτσι την τελευταία επιθυμία του μεγάλου Ιταλού φιλοσόφου.

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 ο Ντελ Πόντε είχε αναπτύξει τεράστιο ενδιαφέρον για τον «Κόσμο της Παράδοσης» και είχε φροντίσει να μεταδώσει στους «μαθητές» του την ανάγκη για μια προσέγγιση στον αρχαίο κόσμο των μύθων, τελετουργιών, συμβόλων και θρησκευτικότητας, ώστε μέσω της παραδοσιακής γνώσης να δημιουργηθούν σημεία επαφής για ένα ενδεχόμενο πέρασμα από το σημερινό πολιτισμικό επίπεδο σε ένα ανώτερο.

Η δέσμευση του Ντελ Πόντε να διατηρήσει ζωντανό τον μαγικό ιδεαλισμό, του οποίου ο Έβολα ήταν ο σπουδαιότερος εκφραστής, έχει υλοποιηθεί μέσω της κυκλοφορίας εκατοντάδων βιβλίων και περιοδικών, καθώς και πλήθους συνεδρίων και σεμιναρίων που οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν από τον ίδιο και τους συνεργάτες του σε όλη την Ιταλία και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.

Ένα από τα πιο σημαντικά έργα του, αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά σχολαστικής δουλειάς διάρκειας πολλών ετών, είναι «Η Θρησκεία των Ρωμαίων» (“La Religione dei Romani”). Η πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε το 1992 από τον εκδοτικό οίκο Rusconi και κέρδισε το βραβείο "Isola d'Elba", το οποίο είχε απονεμηθεί το 1984 στον κορυφαίο Ρουμάνο Θρησκειολόγο Mircea Eliade [4], άρθα του οποίου έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό “Arthos”.

Ο Ντελ Πόντε υπήρξε αυθεντία στην ιστορία των θρησκειών και, ειδικότερα, στη ρωμαϊκή-ιταλική Παράδοση. Στην έντονη ερευνητική και συγγραφική του δραστηριότητα έχει γράψει έργα τεράστιας πολιτισμικής αξίας, όπως:  

Θεοί και Μύθοι της Ιταλίας (Dei e miti italici. Archetipi e forme della sacralità romano-italica, Genova, Ecig, 1985), Το Παραδοσιοκρατικό Ρωμαϊκό Κίνημα στον 20^ο αιώνα (Il movimento tradizionalista romano nel '900, Scandiano, Sear, 1987), Η Θρησκεία των Ρωμαίων (La Religione dei Romani, Milano, Rusconi, 1992), Ο Έβολα και η μαγική ομάδα UR (Evola e il magico Gruppo di UR , Borzano, SeaR, 1994),  Οι Λίγυρες. Εθνογένεση ενός λαού (I Liguri. Etnogenesi di un popolo, Ecig, Genova, 1999), Η Πόλη των Θεών. Η Παράδοση της Ρώμης και η συνέχειά της (La città degli Dei. La tradizione di Roma e la sua continuità, Ecig, Genova, 2003),  "Favete Linguis!" - Δοκίμια για τη σημασία του Ιερού στην αρχαία Ρώμη ("Favete Linguis!" - Saggi sulle fondamenta del Sacro in Roma antica, Edizioni Arya, Genova 2010), Στη Γη του Δράκου – Ασυνήθιστες σημειώσεις ενός ταξιδιού στο Βασίλειο του Μπουτάν (Nella Terra del Drago, note insolite di viaggio nel Regno del Bhutan, Il Tridente, La Spezia, 2012),  Ο Μεγάλος Μεσαίωνας. Μεσαιωνικά και Αναγεννησιακά δοκίμια (Il Grande Medioevo. Saggi medievistici e rinascimentali, Edizioni Arya, Genova 2021), Roma Amor (Roma e la sua sacralità), Edizioni Arya, Genova 2022 κ.λπ.

Επιπλέον, ανέλαβε την έκδοση υπό μορφή βιβλίων διαφόρων άρθρων και δοκιμίων του Έβολα, όπως: Ο κόσμος ανάποδα (Il mondo alla rovescia, Edizioni Arya, Genova 2008), Οι ιερές ρίζες της εξουσίας (Le sacre radici del potere, Edizioni Arya, Genova 2010), Άρια Ηθική (Etica Aria, Edizioni Arya, Genova 2018) κ.λπ.

[1] Σύντομο βιογραφικό και βιβλιογραφία του Julius Evola στα ελληνικά: https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=429

[2] Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίτλο «Διαλογισμοί επί των κορυφών», Εκδόσεις Λυκώρεια, 2014

 [3] Ο Adriano Romualdi (1940 - 1973), γιος του προέδρου του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (M.S.I.), Ευρωβουλευτή και Γερουσιαστή, Pino Romualdi (1913-1988) ήταν ιστορικός, φιλόσοφος, πολιτικός δοκιμιογράφος και πανεπιστημιακός. Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης με μια διατριβή για τη γερμανική συντηρητική επανάσταση και άρχισε να ασχολείται με ιστορικά, φιλοσοφικά και πολιτικά θέματα από πολύ νεαρή ηλικία. Επηρεασμένος έντονα από το έργο και τη σκέψη του Ιταλού φιλοσόφου Julius Evola, έγραψε μια εξουσιοδοτημένη βιογραφία του, που δημοσιεύτηκε το 1966. Ήταν η πρώτη βιογραφία του Έβολα και είχε τίτλο: «Ιούλιος Έβολα: Ο Άνθρωπος και το Έργο» (“Julius Evola: L’ Uomo e l’ Opera”). Από το 1971 υπηρέτησε ως βοηθός-καθηγητής της Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Έγραψε άρθρα και βιβλία για τους Πλάτωνα, Friedrich Nietzsche, Oswald Spengler, Pierre Drieu La Rochelle, καθώς και για τον φασισμό (που ερμηνεύεται ως ένα καθαρά ευρωπαϊκό φαινόμενο), την Γερμανική Συντηρητική Επανάσταση και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έγραψε επίσης εκτενείς μελέτες για τους Ινδοευρωπαίους. Δυστυχώς ο Adriano Romualdi, ένας πολλά υποσχόμενος διανοητής του ριζοσπαστικού-μαχητικού ευρωπαϊκού εθνικισμού, έφυγε από τη ζωή πολύ νωρίς. Σκοτώθηκε στις 12 Αυγούστου του 1973, σε ηλικία μόλις τριάντα δύο ετών, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα κοντά στη Ρώμη.

[4] Ο Μircea Eliade (1907-1986) ήταν Ρουμάνος Θρησκειολόγος, λογοτέχνης και πανεπιστημιακός. Σπούδασε Ιστορία στο πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου και έλαβε το διδακτορικό του στην Καλκούτα, όπου μελέτησε και τα σανσκριτικά. Διετέλεσε καθηγητής στα πανεπιστήμια του Βουκουρεστίου, της Σορβόννης και του Σικάγου. Την περίοδο κατά την οποία δίδασκε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου (δεκαετία του ’30), ο Eliade εξέφρασε τη συμπάθειά του για το εθνικιστικό κίνημα «Σιδηρά Φρουρά» του Corneliu Zelea Codreanu (βλ. https://pavlosgas.blogspot.com/2018/11/80-o-corneliu-zelea-codreanu-13091899.html ), αρθρογραφώντας  σε διάφορα έντυπα του κινήματος.

Το 1937 συναντήθηκε με τον Julius Evola (ο οποίος ήταν επίσης θαυμαστής του Codreanu), με τον οποίο στη συνέχεια διατηρούσε τακτική αλληλογραφία.

Τον Μάρτιο του 1940 – έξι μήνες πριν από την εγκαθίδρυση του καθεστώτος του στρατηγού Αντονέσκου – ο Eliade διορίστηκε πολιτιστικός σύμβουλος στη ρουμανική πρεσβεία, πρώτα στο Λονδίνο και στη συνέχεια, από το 1941 έως τον Σεπτέμβριο του 1945, στη Λισαβόνα.

Λόγω της συμπάθειάς του προς τη Σιδηρά Φρουρά και προς άλλα εθνικιστικά ευρωπαϊκά κινήματα, ο Eliade επικρίθηκε από ορισμένους αριστερούς ψευτοδιανοούμενους, ιδιαίτερα στη Γαλλία και την Ιταλία. Το 1949, όταν ο ιταλικός εκδοτικός οίκος Einaudi  ανακοίνωσε την έκδοση στα ιταλικά των δύο σημαντικών έργων του συγγραφέα «Γιόγκα» και «Πραγματεία πάνω στην Ιστορία των Θρησκειών», αντιμετώπισε τις διαμαρτυρίες κάποιων αριστερών και κομμουνιστών. Ο λογοτέχνης και ποιητής Cesare Pavese, συντάκτης της σειράς Viola των εκδόσεων Einaudi, υπερασπίστηκε την επιλογή του να συμπεριληφθούν τα έργα του σπουδαίου Ρουμάνου θρησκειολόγου, σε μια επιστολή του προς τον κομμουνιστή βουλευτή Antonio Giolitti,  στην οποία ανέφερε μεταξύ άλλων:

«…Είναι δύο τα βιβλία του Mircea Eliade που μεταφράζουμε: “Tecniche dello yoga” («Τεχνικές Γιόγκα») και “Trattato di storia delle religioni“ («Πραγματεία πάνω στην Ιστορία των Θρησκειών»). Έχουν επιλεγεί για το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν και την επιστημονική τους αξία [...]. Δεν πέρασε από το μυαλό μας να εξετάσουμε τις πολιτικές πεποιθήσεις του συγγραφέα, καθώς δεν πρόκειται για πολιτικά ή δημοσιογραφικά έργα.  Όποιες και αν είναι οι πολιτικές επιλογές του Eliade, αυτές  δεν μπορούν να βλάψουν την επιστημονική αξία του έργου του. Μήπως άραγε πρέπει να σταματήσουμε να δημοσιεύουμε και τα επιστημονικά έργα του Χάιζενμπεργκ επειδή αυτός υπήρξε φιλοναζιστής; …».

Σύντομο βιογραφικό και βιβλιογραφία του Mircea Eliade στα ελληνικά: https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=2448

Παύλος Γκάσταρης