Ο Χ. Φ. Λάβκραφτ που θέλουμε να δούμε στον κινηματογράφο

του Χρήστου Μπακατσέλου 

10 Φεβρουαρίου 2019

Με το «Color Out of Space» να μεταφέρεται σύντομα στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστή τον Νίκολας Κέιτζ, επιλέγουμε και κάποιες άλλες ιστορίες από το σκοτεινό σύμπαν του μεγάλου αυτού συγγραφέα που θα θέλαμε να δούμε σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της λογοτεχνίας τρόμου. Με την πένα του «ζωγράφισε» έναν ζοφερό, σχεδόν ονειρικό, κόσμο, όπου ο χρόνος κυλάει βασανιστικά αργά, απόκοσμα τέρατα καραδοκούν μέσα στις σκιές και η τρέλα και η παράνοια είναι έτοιμες να καταβροχθίσουν κάθε αδύναμο μυαλό που τολμά να διαβεί τους δρόμους της απαγορευμένης γνώσης.

Κι όμως, αν και οι ιστορίες του παραμένουν αρκετά δημοφιλείς και αγαπητές στο κοινό ακόμα και σήμερα, 82 χρόνια μετά τον θάνατό του, έχει αποδειχθεί πως είναι αρκετά δύσκολο να μεταφερθούν στην μεγάλη οθόνη. Όσοι προσπάθησαν να διασκευάσουν κάποια από τις ιστορίες του στο σινεμά, δεν κατάφεραν να συλλάβουν το πνεύμα του και να αποτυπώσουν τον κοσμικό τρόμο της μυθολογίας του Κθούλου και των Αρχαίων που ο ίδιος δημιούργησε. Ίσως οι ταινίες που μπόρεσαν να ξεφύγουν από αυτή την παγίδα ήταν εκείνες που εμπνεύστηκαν τις ιστορίες τους από τα έργα του Λάβκραφτ, όπως το αρκετά πρόσφατο «Αφανισμός» του Αλεξ Γκάρλαντ.

"Το παλιότερο και ισχυρότερο συναίσθημα της ανθρωπότητας είναι ο φόβος, και το παλαιότερο και πιο ισχυρό είδος φόβου είναι ο φόβος του άγνωστου."

Ίσως όλα αυτά σύντομα να αλλάξουν, μιας και μια ιστορία βασισμένη σε ένα διήγημα του Λάβκραφτ, το «Color Out of Space», το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο εδώ, θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη από τους παραγωγούς του «Mandy» και με πρωταγωνιστή τον Νίκολας Κέιτζ. Δεν πρόκειται για μια ταινία βασισμένη στη μυθολογία Κθούλου, αν και γίνονται αναφορές για το Αρκαμ και το Πανεπιστήμιο του Μισκατόνικ, παρόλα αυτά όμως είναι μια αρχή για ένα, γιατί όχι, κινηματογραφικό σύμπαν βασισμένα στα έργα του επιδραστικού συγγραφέα.
Πάνω στον ενθουσιασμό μας, επιλέξαμε μερικές ακόμα ιστορίες οι οποίες θα μπορέσουν να αποτελέσουν τις θεμελιώδεις λίθους αυτού του απόκοσμα τρομαχτικού κινηματογραφικού σύμπαντος. Και προτείνουμε σκηνοθέτες και πρωταγωνιστές που θα τα έκαναν να αξίζουν τον κόπο. 

«Dagon» (1919)

Μια από τις πρώτες ιστορίες που έγραψε ο Λάβκραφτ, δημοσιεύτηκε στο τεύχος 11 του περιοδικού The Vagrant και για αρκετούς θεωρείται μια εισαγωγή στον σκοτεινό κόσμο της Λαβκραφτιανής μυθολογίας. Πρόκειται για την μαρτυρία ενός βασανισμένου και εθισμένου στη μορφίνη άντρα, ο οποίος θυμάται ένα περιστατικό κατά την διάρκεια της θητείας του ως αξιωματικός στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν το φορτηγό πλοίο στο οποίο επέβαινε καταστράφηκε στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού από ένα γερμανικό πολεμικό πλοίο. Ο ίδιος κατάφερε να ξεφύγει με μια σωστική λέμβο και βρέθηκε να πλέει στη θάλασσα, χωρίς φαγητό και νερό για μέρες. Και ενώ αρχίζει να χάνει τα λογικά του από την πείνα και την δίψα, φτάνει σε μια περίεργη περιοχή γεμάτη από νεκρά ψάρια. Εξερευνώντας τη ανακαλύπτει ένα περίεργο τεράστιο λευκό μονόλιθο με άγνωστα ιερογλυφικά σκαλισμένα πάνω του. Καθώς τον επεξεργάζεται, ένα τεράστιο απόκοσμο και τρομαχτικό πλάσμα αναδύεται από την θάλασσα, και τον κάνει να τρέξει προς την βάρκα του και να φύγει από αυτό το καταραμένο μέρος. 

Αρκετοί είναι εκείνοι που δεν συμπεριλαμβάνουν την συγκεκριμένη ιστορία στην μυθολογία του Κθούλου, αν και είναι η πρώτη ιστορία που γίνεται αναφορά σε κάποιο πλάσμα της μυθολογίας και πιο συγκεκριμένα στη θεότητα Ντέιγκον. Αν και υπάρχει μια ταινία με τον τίτλο «Dagon» του 2001 από τον Στιούαρντ Γκόρντον, η οποία έχει ελάχιστή σχέση (ως και καμία) σχέση με την συγκεκριμένη ιστορία, αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αρκετά καλό πρελούδιο στο κινηματογραφικό αυτό σύμπαν. Η ταινία στο μεγαλύτερο μέρος της θα είναι ένα πραγματικό one man show, και ο Ισπανός σκηνοθέτης Ροντρίγκο Κορτές έχει αποδείξει στο παρελθόν, με το «Buried», πως είναι ικανός να χειριστεί την αγωνία και τον τρόμο μιας τέτοιας ταινίας. Και αν ο Ράιαν Ρέινολντς ξανασυνεργαστεί μαζί του, ως τον ήρωα ο οποίος βλέπει πρώτος τον τρόμο κατάματα και γίνεται δέσμιος της τρέλας του, θα έχουμε σίγουρα όχι μόνο μια ανατριχιαστική πρώτη ματιά στο σύμπαν του Λάβκραφτ, αλλά και σίγουρα μια εξαιρετική ταινία τρόμου.

«The Hound» (1922)

H συγκεκριμένη ιστορία εκδόθηκε το 1922 στο περιοδικό Weird Tales και μιλάει για δυο φίλους οι οποίοι κλέβουν τάφους και πουλούν ό,τι πολύτιμο βρίσκουν αλλά και συχνά κρατούν ως σουβενίρ μερικά από τα πιο περίεργα κλοπιμαία τους, τα οποία τα κρατούν καλά φυλαγμένα στο υπόγειο του σπιτιού τους στο οποίο ζουν μαζί. Ένα βράδυ πηγαίνουν να ληστέψουν έναν τάφο στον οποίο έμαθαν πως έχει ταφεί ένας γνωστός τυμβωρύχος, ο οποίος έχει στην κατοχή του ένα αντικείμενο μεγάλης αξίας. Ανακαλύπτουν πως το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι ένα μενταγιόν το οποίο έχει αναφερθεί στο «Νεκρονομικόν», το βιβλίο που έγραψε ο τρελός Αραβας Αμπντούλ Αλχαζρέντ στα αρχαία ερείπια της Άγνωστης Πόλης. Αλλά όταν το φέρνουν μαζί τους στο σπίτι, ανακαλύπτουν πως τους στοιχειώνει ένα απόκοσμο... σκυλί.

Στο συγκεκριμένο διήγημα γίνεται πρώτη αναφορά στο καταραμένο βιβλίο του «Νεκρονομικόν», αλλά και της απρόσιτης πόλης Λενγκ στη Κεντρική Ασία, μερικά ακόμα στοιχεία τα οποία είναι ζωτικά για το σύμπαν του Κθούλου. Η ταινία θα μπορούσε να εξελίσσεται, στο μεγαλύτερο μέρος της, μέσα στο σπίτι των δυο φίλων όπου ο τρόμος κρύβεται στους σκοτεινούς διαδρόμους και πίσω κάθε πόρτα του. Ένας σκηνοθέτης όπως ο Σαμ Ράιμι θα μπορούσε με άνεση να χτίσει τον τρόμο πάνω στις σεναριακές αυτές (ανα)τροπές του στοιχειωμένου σπιτιού και να τις συνδυάσει με κάποια κωμικά στοιχεία. Θα μπορούσε να συνδυάσει το σενάριό του με αναφορές στο σύντομο δοκίμιο «The History of Necronomicon», που έγραψε ο ίδιος ο Λάβκραφτ, και με το διήγημα «The Nameless City» για τους κατοίκους και τα χτίσματα της Άγνωστης Πόλης. Όσο αφορά τους πρωταγωνιστές της, ο Άνταμ Ντράιβερ και ο Εβαν Πίτερς θα μπορούσαν να αναλάβουν τους ρόλους των δυο φίλων οι οποίοι προσπαθούν να γλυτώσουν από τους τρόμους στους οποίους μπλέχτηκαν. Αν συμφωνούσε και ο Μπεν Κίνγκσλεϊ να υποδυθεί το ρόλο του τρελού Άραβα, κανείς δεν θα μπορούσε να αρνηθεί ότι θα μιλούσαμε για ένα υπέροχο καστ. 

«The Dunwich Horror» (1929)

Μια από τις πιο κεντρικές, και καλύτερες, ιστορίες γύρω από την μυθολογία του Κθούλου και των Αρχαίων είναι και αυτή του «The Dunwich Horror» η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1929 στο περιοδικό Weird Tales. Η ιστορία μας μεταφέρει στο απομονωμένο και μισοκατεστραμμένο χωριό του Ντάνγουιτς της Μασαχουσέτης, όπου ζει η Λαβίνια ΓουάτλεΪ, μια παραμορφωμένη και αλμπίνο γυναίκα, μητέρα του επίσης παραμορφωμένου Γουίλμπουρ Γουάτλεϊ, του οποίου ο πατέρας λέγεται πως είναι ένας από τους Αρχαίους, η θεότητα Γιογκ-Σόθοθ. Μια οντότητα ζει στον αχυρώνα τους, η οποία μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο και φαίνεται πως συνδέεται κατά κάποιον τρόπο με τον Γιογκ-Σόθοθ. Ο Γουίλμπουρ πηγαίνει στο Πανεπιστήμιο του Μισκατόνικ για να πάρει ένα αντίγραφο του Νεκρονομικόν και να κάνει ένα ξόρκι με το οποίο θα ανοίξει την πόρτα για τους Αρχαίους. Ο Δρ. Χένρι Αμριταζ δεν του επιτρέπει να πάρει το αντίγραφο και έτσι ο Γουίλμπουρ αναγκάζεται να διαρρήξει την βιβλιοθήκη το βράδυ, μόνο που έρχεται αντιμέτωπος με το σκυλί φύλακα της το οποίο, τρελαμένο από την περίεργη μυρωδιά του, τον σκοτώνει με απίστευτη βιαιότητα. Με τον Γουίλμπουρ νεκρό, το πλάσμα στον αχυρώνα ξεφεύγει από κάθε έλεγχο και αρχίζει να σκοτώνει τους κατοίκους του Ντάνγουιτς.

Μια ιστορία που, αν και η δράση παραμένει στο παρασκήνιο ως το τέλος και επικεντρώνεται περισσότερο, όπως είναι φυσικό, στον κοσμικό τρόμο, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ θα ήταν ίσως ο μόνος σκηνοθέτης ο οποίος θα μπορούσε να συνδυάσει με ένα μοναδικά ανατριχιαστικό τρόπο τα δυο συγκεκριμένα είδη, όπως έκανε εξάλλου στο «War of the Worlds». Ο Κρίστιαν Μπέιλ θα μπορούσε να αναλάβει τον ρόλο του Δρ. Χένρι Άρμιταζ με αρκετή ευκολία, ενώ ο Ράμι Μάλεκ, κάτω από τόνους μακιγιάζ και προσθετικών, τον ρόλο του Γουίλμπουρ. Η ιστορία είχε γίνει ταινία το 1970 σε σκηνοθεσία του Ντάνιελ Χάλερ που δείχνει περισσότερο ως κωμωδία, ενώ ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει κάποιο καλτ στάτους. Μια ακόμη χειρότερη εκδοχή της, γυρίστηκε και το 2010 σε σκηνοθεσία Κόλιν Εντουαρτς.

"Ακόμη και από τη μεγαλύτερη φρίκη, η ειρωνεία σπάνια απουσιάζει."

 
«The Haunter of the Dark» (1935) 

Η τελευταία γνωστή ιστορία γραμμένη από τον Λάβκαφτ και μέρος της μυθολογίας του Κθούλου ήταν και το διήγημα «The Haunter of the Dark» το οποίο γράφτηκε τον Νοέμβριο του 1935 και εκδόθηκε έναν χρόνο μετά στο περιοδικό Weird Tales. Πρόκειται για την ιστορία ενός νεαρού συγγραφέα, του Ρόμπερτ Μπλέικ, από το Ρόουντ Αϊλαντ, ο οποίος είχε τεράστιο ενδιαφέρον για τον μυστικισμό. Αρχίζει γρήγορα να έχει εμμονή με μια εγκαταλελειμμένη εκκλησία, ενώ γρήγορα ανακαλύπτει τη σκοτεινή ιστορία της, η οποία έχει να κάνει με μια αίρεση, την Εκκλησία της Αστρικής Σοφίας, την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι της πιστεύουν πως την εκκλησία την στοιχειώνει ένα αρχέγονο κακό. Μέσα στην εκκλησία ανακαλύπτει το «Λαμπερό Τραπεζόεδρο», ένα αντικείμενο που έχει την δύναμη να καλέσει στον κόσμο ένα τρομερό ον από τα βάθη του χωροχρόνου.
 
Το κύκνειο άσμα του Λάβκραφτ, ένα τρομαχτικό φινάλε της μυθολογίας του Κθούλου, με τον Γιογκ-Σόθοθ να κάνει μια τελευταία εμφάνιση, δεσπόζει σε πολλές λίστες με τις πιο τρομαχτικές ιστορίες που έχουν γραφτεί ποτέ. O Τζόρνταν Πιλ θα μπορούσε να αναλάβει την σκηνοθεσία της ταινίας και να την απογειώσει με την τεχνικές τρόμου και αγωνίας τις οποίες ξεκίνησε με τον «Get Out!» και φαίνεται να τελειοποιεί με το «Us», με τον Άνσελ Έλγκορτ να ταιριάζει στον ρόλο του νεαρού Ρόμπερτ Μπλέικ.

«The Call of Cthulhu» (1926)

Κάθε αναγνώστης των διηγημάτων του Λάβκραφτ, αλλά και μη, γνωρίζει την συγκεκριμένη ιστορία. Πρόκειται ίσως για την πεμπτουσία του ζοφερού σύμπαντος του οποίου ο ίδιος ο Λάβκραφτ δημιούργησε με τόση λεπτομέρεια και σχολαστικότητα. Το «Call of Cthulhu» αν και γράφτηκε από τον ίδιο το 1926, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά δυο χρόνια μετά στο περιοδικό Weird Tales. Η ιστορία ξεδιπλώνεται στον αναγνώστη μέσα από μια σειρά σημειώσεων που άφησε πίσω του ο καθηγητής Τζορτζ Γκάμελ Εϊντζελ, λίγο πριν αυτοκτονήσει. Χωρισμένο σε τρία κεφάλαια, καθένα από αυτά και μια μαρτυρία κάποιων ανθρώπων που περιγράφουν με αρκετή λεπτομέρεια ένα αρχαίο πλάσμα το οποίο έφτασε στη Γη εκατομμύρια χρόνια πριν, ο Κθούλου, και κατοικεί σε μια βυθισμένη πόλη στον Ειρηνικό Ωκεανό, τη Ρ’λυέ, όπου κοιμάται τον αιώνιο ύπνο. Στις μαρτυρίες αυτές ακούγεται και για πρώτη φορά η ψαλμωδία των πιστών και ακολούθων του Κθούλου «Ph'nglui mglw'nafh Cthulhu R'lyeh wgah'nagl fhtagn» - το οποίο μεταφράζεται ως «στο σπίτι του στη Ρ’λυέ, ο νεκρός Κθούλου περιμένει ονειρεύοντας».

Πρόκειται ίσως για μια από τις πιο τρομαχτικές ιστορίες του Λάβκραφτ και μια από τις καλύτερες του. Ο τρόμος του αγνώστου, της απαγορευμένης γνώσης και του αποκρυφισμού παίρνουν σάρκα και οστά και κάθε σελίδα της ιστορία του. Καταφέρνει να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα σκοτεινή, κάθε λέξη του και ένα ακόμα βήμα στην απόλυτη παράνοια που οδηγεί τους χαρακτήρες του. Ο Τζέιμς Γουάν θα μπορούσε να αποδώσει όλο αυτό με τον δικό του μοναδικό τρόπο, προσθέτοντας βέβαια και με τις gore πινελιές του, όπου εκείνες είναι απαραίτητες. Στο καστ θα μπορούσε να προστεθεί ο Πάτρικ Γουίλσον, ο οποίος πρωταγωνιστεί στις τελευταίες ταινίες του Γουάν, ως ο βασανισμένος καθηγητής Έϊντζελ, ενώ ο Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ θα μπορούσε να παίξει τον Νορβηγό ναυτικό Γκούσταφ Γιοχάνσεν, τον μοναδικό επιζώντα από ένα πλοίο το οποίο βρέθηκε να πλέει ακυβέρνητο στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού. Αν και το συγκεκριμένο διήγημα έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στην οθόνη, καμία δεν κατάφερε να αποδώσει τον τρόμο του βιβλίου όπως θα έπρεπε.

«At the Mountains of Madness» (1931)

Αν και γράφτηκε από τον ίδιο τον Λάβκραφτ το 1931, το συγκεκριμένο διήγημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1936 στο περιοδικό Astounding Stories σε μορφή επεισοδίων, τα οποία κράτησαν για τρία τεύχη. Η ιστορία περιγράφει τα γεγονότα μιας αποστολής στην Ανταρκτική τον Σεπτέμβριο του 1930, με επικεφαλής τον Δρ. Γουίλιαμ Ντάιερ γεωλόγο του Πανεπιστήμιου του Μισκατόνικ της πολιτείας της Μασαχουσέτης. Γραμμένο όλο σε πρώτο πρόσωπο, όπως άλλωστε και τα περισσότερα διηγήματα του Λάβκραφτ, ο Ντάιερ περιγράφει λεπτομερώς όλα εκείνα τα τρομαχτικά τα οποία συνέβησαν κατά την διάρκεια της αποστολής, αλλά και όλων εκείνων που βρέθηκαν εκεί, με την ελπίδα να αποθαρρύνει όλους εκείνους τους εξερευνητές που επιθυμούν να επιστρέψουν στην ήπειρο. 

Το συγκεκριμένο διήγημα θεωρείται από πολλούς το καλύτερο έργο του και η επιτομή στην μυθολογία του Κθούλου, με αναφορές σε αρκετές από τις προηγούμενες ιστορίες του Λάβκραφτ. Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο, ένας από τους πιο μεγάλους οπαδούς των έργων του Λάβκραφτ, έχει δείξει αρκετές φορές το ενδιαφέρον του να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη την συγκεκριμένη ιστορία, και η αλήθεια είναι πως δεν μπορούμε να σκεφτούμε κάποιον καλύτερο να αποδώσει τον τρόμο και την τρέλα όπως πραγματικά τα οραματίστηκε ο ίδιος ο συγγραφέας. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με την απαράμιλλη καλλιτεχνική ματιά του Ντελ Τόρο, η ταινία θα μπορέσει να ανέβει στο πάνθεον του τρόμου. Θα μπορούσαμε να δούμε κάποιον σαν τον Τομ Κρουζ ή τον Τζέιμς ΜακΑβόι στον ρόλο του Ντάιερ, επιλογές τις οποίες είχε σκεφτεί και ο ίδιος ο Ντελ Τόρο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αν και ο ΜακΑβόι δείχνει πια πιο έμπειρος και ικανός να αναλάβει κάτι τέτοιο, ειδικά μετά την ερμηνεία του στα «Split» και «Glass».

ΠΗΓΗ: flix.gr