Μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας με θέμα τη Σελήνη, το κοντινότερο στη Γη ουράνιο σώμα, συναντάμε κυρίως στα πρώιμα έργα του είδους, που έχουν γραφεί κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εποχής της Ε.Φ. (από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 έως τα τέλη της δεκαετίας του ’40), όταν οι αστρονομικές μας γνώσεις για το σύμπαν ήταν σχετικά περιορισμένες.
Το πρώτο μυθιστόρημα που πραγματεύεται ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη είναι η «Αληθής Ιστορία» του Λουκιανού που γράφτηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα.
Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (125-180 μ.Χ.), ρήτορας και σατιρικός συγγραφέας υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σοφιστές του 2ου μ.Χ. αιώνα που έγραψε έργα σατιρικού κυρίως χαρακτήρα. Η «Αληθής Ιστορία» συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών καθώς αποτελεί μια σάτιρα των ταξιδιωτικών μυθοπλασιών τα οποία ήταν δημοφιλή εκείνη την περίοδο.
Θεωρείται το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας στον κόσμο. Ένα μυθιστόρημα διαστημικής περιπέτειας εφάμιλλο των πρώιμων έργων επιστημονικής φαντασίας του 20ου αιώνα. Ένα έργο φαντασίας σατιρικού χαρακτήρα με κωμικά επεισόδια.
Το μυθιστόρημα αναφέρεται σε ένα φανταστικό ταξίδι, όπου ένα ιστιοφόρο, στο οποίο επέβαιναν ο Λουκιανός και οι σύντροφοί του, μεταφέρθηκε στη Σελήνη, παρασυρμένο από έναν ισχυρό ανεμοστρόβιλο:
«Tο μεσημεράκι, ένας πολύ δυνατός ανεμοστρόβιλος σήκωσε το ιστιοφόρο μας τρεις χιλιάδες στάδια πάνω από τη θάλασσα, κρατώντας μας αιωρούμενους μεταξύ ουρανού και Γης. Στο σημείο αυτό μείναμε επτά μερόνυχτα, μέχρι που την όγδοη μέρα διακρίναμε στο βάθος ένα κομμάτι ξηράς, σαν στρογγυλό και λαμπερό νησί.Όταν φθάσαμε στην ακτή είδαμε ότι το μέρος ήταν καλλιεργημένο, άρα και κατοικημένο... ».
Ο συγγραφέας παρουσιάζει τη Σελήνη κατοικημένη από αλλόκοτα όντα όπως Aνεμοδρόμοι, Ψυλλοτοξότες, Iππόγυπες, Νεφελοκένταυροι κ.λπ.
Ο Λουκιανός και οι συνταξιδιώτες του θα εμπλακούν σ’ ένα πόλεμο που διεξάγεται μεταξύ των κατοίκων της Σελήνης και των κατοίκων του Ήλιου, οι οποίοι βρίσκονται σε διαμάχη για τον αποικισμό του πλανήτη Εωσφόρου.
Στο μυθιστόρημα ο αναγνώστης θα συναντήσει αρκετές αναφορές σε πρόσωπα της Ελληνικής Μυθολογίας.
Στις αρχές του 16ου αιώνα, ο Λουντοβίκο Aριόστο (Ludovico Ariosto, 1474-1533), Ιταλός ποιητής και κωμωδιογράφος, γνωστός για το περίφημο επικό ποίημα “Μαινόμενος Ορλάνδος” (“Orlando Furioso”), περιγράφει με τη σειρά του ένα ταξίδι στη Σελήνη. Ο Αριόστο στο έργο του αυτό αφιερώνει ένα ολόκληρο άσμα (συγκεκριμένα το canto XXXIV) στη Σελήνη. To ποίημα δημοσιεύτηκε σε διαφορετικές εκδόσεις μεταξύ 1516 και 1532, μετά από αρκετές τροποποιήσεις, και θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα έργα της ιταλικής λογοτεχνίας.
Στο εν λόγω άσμα, ο ιππότης Aστόλφος, ψάχνοντας το χαμένο λογικό του Ορλάνδου, ταξιδεύει καβάλα σ’ ένα φτερωτό άλογο, τον Ιππόγρυπα, και φτάνει στον Επίγειο Παράδεισο, όπου θα συναντήσει τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Αυτός θα του παραδώσει ένα ιπτάμενο άρμα το οποίο θα τον μεταφέρει στη Σελήνη.
Η Σελήνη, σύμφωνα με τις περιγραφές του Αστόλφου, είναι ένας τόπος εξαίσιας ομορφιάς που μοιάζει με τη Γη. Διαθέτει πλούσια βλάστηση, λίμνες, ποτάμια, καταπράσινα δάση, ωραία σπίτια, μεγαλοπρεπή κάστρα κ.λπ. Εκεί ο Αστόλφος θα βρει το χαμένο λογικό του Ορλάνδου, κλεισμένο σε μια τεράστια φιάλη, την οποία παίρνει και με την άδεια του Αγίου επιστρέφει με το ιπτάμενο άρμα στη Γη.
Το 1638 δημοσιεύτηκε το βιβλίο του Άγγλου επισκόπου Francis Godwin (1562-1633) με τίτλο «Ο Άνθρωπος στη Σελήνη ή Το χιμαιρικό ταξίδι στη Σελήνη του Ντομίνγκο Γκονζάλες, Ισπανού τυχοδιώκτη», στο οποίο ο ήρωάς του μεταφέρεται στο φεγγάρι ταξιδεύοντας σε μια άμαξα που την σέρνει ένα κοπάδι κύκνων.
Την ίδια χρονιά (1638) εκδόθηκε το μυθιστόρημα «Somnium» («Όνειρο») του κορυφαίου Γερμανού Αστρονόμου και Μαθηματικού Γιοχάνες Kέπλερ (1571-1634), το οποίο περιγράφει επίσης ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη. Το βιβλίο είναι γραμμένο στα λατινικά, και αποτελεί ένα πρωτότυπο συνδυασμό μυθιστορήματος φαντασίας και πραγματικής επιστήμης. Η φανταστική και αλληγορική ιστορία που πραγματεύεται το «Όνειρο» αναφέρεται στο ταξίδι ενός νεαρού αστρονόμου στη Σελήνη με τη βοήθεια ενός δαίμονα (η λέξη «δαίμονας» δεν είχε σχέση με τη σημερινή αρνητική της σημασία) ο οποίος επικοινωνούσε με τη μητέρα του που εξασκούσε τη μαγεία.
Το έργο δημοσιεύτηκε τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του Κέπλερ. Όπως διαβάζουμε στο λήμμα «Κέπλερ ή Κέπλερος» του Εγκυκλοπαιδικού Λεξικού Ελευθερουδάκη: «Μετά τον θάνατο αυτού (του Κέπλερ) εξεδόθη υπό του γαμβρού αυτού Βάρτοχ και του υιού αυτού Λουδοβίκου το «Όνειρον», αστρονομικόν και φιλοσοφικόν μυθιστόρημα, το πρώτον του είδους τούτου».
Λίγα χρόνια μετά τη δημοσίευση του έργου, η αναφορά στις μαγικές ικανότητες που διέθετε η μητέρα του ήρωα του μυθιστορήματος, είχε ως αποτέλεσμα το “Somnium” να θεωρηθεί ως ένα βιβλίο αυτοβιογραφικού αποκρυφισμού από κάποιους ανεγκέφαλους της Εκκλησίας που αδυνατούσαν να διαχωρίσουν τη μυθοπλασία και την αλληγορία από την πραγματικότητα. Αυτό είχε ως συνέπεια να συλληφθεί η μητέρα του Κέπλερ και να δικαστεί με την κατηγορία της άσκησης μαγείας. Ο Κέπλερ χρειάστηκε να αγωνιστεί αρκετά χρόνια για να αποτρέψει την εκτέλεσή της και να την ελευθερώσει.
Μετά την αθώωση της μητέρας του, ο Κέπλερ συμπλήρωσε το μυθιστόρημά του με 223 υποσημειώσεις, με τις οποίες εξηγούσε τις αλληγορικές πτυχές και το καθαρά επιστημονικό περιεχόμενο του «Somnium».
Πρωταρχική έμπνευση για τη συγγραφή του «Ονείρου» αποτέλεσε το υποθετικό ερώτημα που είχε θέσει, λίγο νωρίτερα, ο Κοπέρνικος: «Πώς θα έμοιαζαν τα φαινόμενα που συμβαίνουν στους ουρανούς σε έναν παρατηρητή που βρίσκεται στη Σελήνη;»
Μέσω της φανταστικής αυτής ιστορίας ο συγγραφέας εξηγεί την κίνηση των πλανητών, παρουσιάζοντας μια λεπτομερή και ευφάνταστη περιγραφή για το πως φαίνεται η Γη όταν την παρατηρούμε από τη Σελήνη.
Ο Κέπλερ προέβλεψε επιτυχώς ότι ένας παρατηρητής στη Σελήνη θα έβλεπε τη Γη να ανατέλλει και να δύει, όπως ακριβώς εμείς βλέπουμε τη Σελήνη από τη Γη.
Στο εν λόγω βιβλίο οι αναγνώστες μπορούν να βρουν, επίσης, περιγραφές για την τοπογραφία και το κλίμα της Σελήνης, που πλησιάζουν εντυπωσιακά την πραγματικότητα, σύμφωνα με πιο πρόσφατες αστρονομικές παρατηρήσεις.
Το «Όνειρο» περιλαμβάνει κάποιες εικασίες για το είδος ζωής στη Σελήνη. Αυτή, σύμφωνα με τον αφηγητή, κατοικείται από τεράστια όντα με σκληρό δέρμα που μοιάζουν με δεινόσαυρους.
Το 1657 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα Ο Άλλος Κόσμος (L’Autre Monde) του Γάλλου στρατιωτικού, σατιρικού συγγραφέα και δραματουργού Συρανό ντε Μπερζεράκ (Cyrano de Bergerac, 1619 - 1655) . Το έργο αναφέρεται στα ταξίδια του ντε Μπερζεράκ στις αυτοκρατορίες της Σελήνης και του Ήλιου. Αποτελείται από δύο μέρη: Histoire comique des Estats et empires de la Lune (Κωμική ιστορία των Κρατών και αυτοκρατοριών της Σελήνης) και Histoire comique des Estats et empires du Soleil (Κωμική ιστορία των Κρατών και αυτοκρατοριών του Ηλίου). Ο συγγραφέας, με αξιοθαύμαστη διορατικότητα, περιγράφει ένα σύστημα πυραύλων που χρησιμοποιούνται για να υπερνικήσουν την βαρυτική έλξη της Γης, καθώς και συσκευών που λειτουργούσαν με ηλιακή ενέργεια. Στο έργο του αυτό, ο ντε Μπερζεράκ διακωμωδεί τα ήθη της εποχής του με χιούμορ, σαρκασμό και φαντασία.
Σχεδόν δύο αιώνες αργότερα, και συγκεκριμένα το 1835, δημοσιεύτηκε η νουβέλα του Έντγκαρ Άλαν Πόε (1809 – 1849) «Το ταξίδι του Χανς Πφάαλ στη Σελήνη» (“The Unparalleled Adventure of One Hans Pfaall”). Πρόκειται για ένα έργο επιστημονικής φαντασίας του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα με αρκετή δόση σάτιρας και χιούμορ.
Μια απροσδιόριστη ημερομηνία ενός απροσδιόριστου έτους, στην Πλατεία Χρηματιστηρίου του Ρότερνταμ, ένα εντυπωσιακό αερόστατο διασχίζει τον ουρανό της πόλης. Στο αερόστατο επιβαίνει ένας αλλόκοτος άνθρωπος μικρού αναστήματος με γκροτέσκα εμφάνιση, ο οποίος ρίχνει ένα γράμμα προς το πλήθος που κατακλύζει την πλατεία πριν χαθεί ξανά ανάμεσα στα σύννεφα που αρμένιζαν στον ουράνιο θόλο. Οι παρευρισκόμενοι εκπλήσσονται όταν διαπιστώνουν ότι το γράμμα είναι του Χανς Πφάαλ, ενός επισκευαστή φυσούνων, φορτωμένου με χρέη και παθιασμένου με την αστρονομία, που είχε εξαφανιστεί μυστηριωδώς πέντε χρόνια νωρίτερα και θεωρείτο νεκρός.
Στο γράμμα του, που απευθύνεται στο δήμαρχο του Ρότερνταμ, καθώς και στον διακεκριμένο αστρονόμο Rub-a-dub, ο Χανς Πφάαλ αναφέρει πώς κατασκεύασε το αερόστατο, πώς το εξόπλισε με διάφορα επιστημονικά όργανα μετρήσεων, πώς δολοφόνησε τους πιστωτές του, το ημερολόγιο των 19 ημερών του ταξιδιού του προς το φεγγάρι, τις διάφορες επινοήσεις του για να επιβιώσει στο διαστημικό κενό, τους κινδύνους που αντιμετώπισε, την άφιξή του στη Σελήνη, όπου παρέμεινε για πέντε ολόκληρα χρόνια, μέχρι την επιθυμία να επιστρέψει στο Ρότερνταμ και στη σύζυγό του Γκρέτελ.
Ο Πφάαλ ολοκληρώνει την ιστορία ζητώντας αμνηστία για τις δολοφονίες που διέπραξε με αντάλλαγμα τις επιστημονικές ανακαλύψεις που μπορεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα. Ωστόσο, η ξαφνική αναχώρησή του με το αερόστατο και η μη επανεμφάνισή του για να λάβει την απάντηση στο αίτημά του, είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η πεποίθηση μεταξύ των κατοίκων του Ρότερνταμ ότι όλη η ιστορία ήταν απλώς μια φάρσα.
«Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες από το Ρότερνταμ, τα φιλοσοφικά πνεύματα της πόλης κατέχονται από εξαιρετικά ζωηρή συγκίνηση. Πράγματι, στην πόλη αυτή εκδηλώθηκαν τόσο καινούρια, τόσο πρωτόγνωρα φαινόμενα - φαινόμενα που αντιφάσκουν τόσο πολύ με τις ως τώρα αποδεκτές αντιλήψεις, ώστε φοβάμαι πως πριν περάσει πολύς καιρός ολόκληρη η Ευρώπη θα περιέλθει σε αναστάτωση, σύσσωμη η φυσική θ' αγανακτήσει, ο κοινός νους και η αστρονομία θα βρεθούν στα μαχαίρια…» γράφει ο Πόε.
Το 1857, στη Νάπολη της Ιταλίας, εκδόθηκε το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας με τίτλο «Πρώτο ταξίδι στη Σελήνη από μια γυναίκα το έτος 2057 μ.Χ.» (“Primo Viaggio alla Luna fatto da una donna l’ Anno di Grazia 2057”) που τυπώθηκε στο τυπογραφείο του Teodoro Cottrau. Συγγραφέας του είναι ο Ερνέστο Καπότσι (Ernesto Capocci di Belmonte, 1798 -1864) [1], αστρονόμος, εκπαιδευμένος στην Επιστήμη των Άστρων από το θείο του Federico Zuccari, διευθυντή του Παρατηρητηρίου Capodimonte της Νάπολης.
Το βιβλίο παρέμεινε για πολλές δεκαετίες άγνωστο καθότι ουδέποτε επανεκδόθηκε. Το μοναδικό αντίτυπο (σ’ ολόκληρη την Ιταλία) εντοπίστηκε τυχαία πριν μερικά χρόνια στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Μπάρι.
Το μυθιστόρημα είναι διατυπωμένο σε μορφή μιας μακράς επιστολής, γραμμένης από την βασική ηρωίδα, την Ουρανία, συγκυβερνήτη ενός διαστημόπλοιου με προορισμό τη Σελήνη. Στο σκάφος επιβαίνει επίσης ο Αρτούρο, «αστρονόμος – πυροβολητής» και κυβερνήτης του διαστημόπλοιου, καθώς και ένα πλήρωμα από έξι «αιθεροποιημένους» άνδρες. Οι άνδρες αυτοί είχαν ναρκωθεί με αιθέρα ώστε να εξοικονομηθούν αποθέματα τροφής και νερού στον περιορισμένο χώρο του διαστημικού σκάφους κατά τη διάρκεια των οκτώ ημερών της πτήσης.
Η εκτόξευση του διαστημικού σκάφους πραγματοποιήθηκε μέσω ενός τεράστιου κανονιού, τοποθετημένου στα βάθη ενός σβησμένου ηφαιστείου στις Άνδεις.
Σύμφωνα με την αφήγηση της Ουρανίας «το διαστημικό σκάφος αποτελεί το μεγαλύτερο θρίαμβο της μηχανικής» και είναι εξοπλισμένο με χρονόμετρα, ανεμόμετρα, θερμόμετρα, πυξίδες, τηλεσκόπια κ.λπ.
Η ανάγνωσή του μυθιστορήματος προκάλεσε το ενδιαφέρον των ειδικών, καθώς ορισμένες πτυχές της υπόθεσης του έργου εντοπίζονται επίσης στο διάσημο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Από τη Γη στη Σελήνη» (1865) που δημοσιεύτηκε 8 χρόνια αργότερα.
Εύλογα γεννώνται τα εξής ερωτήματα: Είχε υπόψη του ο Βερν το μυθιστόρημα αυτό; Μήπως το είχε διαβάσει; Είχε άραγε συναντηθεί με τον Καπότσι, όταν ο τελευταίος είχε επισκεφτεί το Παρίσι; Είχε μήπως ενημερώσει ο Καπότσι τον διάσημο αστρονόμο François Arago (με τον οποίο τόσο ο ίδιος όσο και ο Βερν διατηρούσαν φιλικές σχέσεις) για το μυθιστόρημά του;
Όπως εξηγεί ο Massimo Della Valle, διευθυντής του Αστρονομικού Παρατηρητηρίου Capodimonte της Νάπολης και παθιασμένος ιστορικός της αστρονομίας: «Ο Γάλλος αστρονόμος Αραγκό είχε υπόψη του το βιβλίο του Ναπολιτάνου φίλου του και δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι είχε συζητήσει με τον Βερν για αυτό. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο σπουδαίος μυθιστοριογράφος επιστημονικής φαντασίας έλαβε τότε υπόψη του τη σύλληψη του διάσημου έργου του “Από τη Γη στη Σελήνη”, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω της στενής σύμπτωσης ορισμένων ιδεών».
Το 1865 δημοσιεύεται το πασίγνωστο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν (1828 -1905) «Από τη Γη στη Σελήνη» (“De la Terre à la Lune”) που αναφέρεται στην κατασκευή ενός τεράστιου κανονιού μήκους τριακοσίων μέτρων («Κολομπιάδα») και στην εκτόξευση μέσω αυτού ενός βλήματος με πλήρωμα τρεις ριψοκίνδυνους άνδρες με προορισμό τη Σελήνη: του Γάλλου Μισέλ Αρντάν, του Αμερικανού Ίμπεϋ Μπάρμπικέιν και του επίσης Αμερικανού Πλοιάρχου Νίκολ. Αν και το βλήμα εκτοξεύεται με επιτυχία, η κατάληξη των τριών πρωτοπόρων αστροναυτών αφήνεται αδιευκρίνιστη.
Η συνέχεια της ιστορίας περιγράφεται στο επόμενο μυθιστόρημα του Βερν «Γύρω από τη Σελήνη»(“Autour de la Lune”, 1869), που αφηγείται τις περιπέτειες των τριών ανδρών και την συνάντησή τους με έναν αστεροειδή που τους αλλάζει την τροχιά. Έτσι, αντί να προσσεληνωθούν, μπαίνουν σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Χρησιμοποιώντας τους ανασχετικούς πυραύλους ως προωθητικούς, κατορθώνουν να επιστρέψουν στη Γη, όπου και προσθαλασσώνονται.
Όπως επισημαίνουν οι καθηγητές αστροφυσικής Μάνος Δανέζης και Στράτος Διονυσίου: «Aξιοσημείωτο είναι ότι ο Iούλιος Bερν είχε ήδη πλήρη επίγνωση των θανάσιμων κινδύνων που διατρέχουν οι αστροναύτες από τη μεγάλη επιτάχυνση του σκάφους τους και από τη θερμότητα που θα αναπτυσσόταν, καθώς το σώμα του διαστημοπλοίου θα τριβόταν με τα ατμοσφαιρικά στρώματα. Eπίσης, η διόρθωση της τροχιάς του διαστημοπλοίου, που πρότεινε να γίνει με πυραύλους, είχε επιστημονική βάση και έτσι οι ιδέες του επέδρασαν καταλυτικά στους επιστήμονες και μηχανικούς της εποχής. Δικαίως, λοιπόν, του έχει απονεμηθεί ο τίτλος τού “προφήτη του διαστήματος”».
Πολλά χρόνια αργότερα, πολλοί επιστήμονες και μηχανικοί εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην ιδέα του Βερν για τη χρήση ενός κανονιού για τα διαστημικά ταξίδια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, το κανόνι θα έπρεπε να ήταν απίστευτα μακρύ (μήκους αρκετών χιλιομέτρων) ενώ το πλήρωμα του βλήματος δε θα ήταν δυνατόν ν' αντέξει στην πολύ απότομη εκτόξευσή του και θα συνθλίβονταν.
Περισσότερα για τη δυνατότητα τεχνικής υλοποίησης ενός «διαστημικού κανονιού» και την κριτική των επιστημονικών και τεχνολογικών στοιχείων που αναφέρονται στο μυθιστόρημα, οι αναγνώστες μπορούν να βρουν στο λήμμα «Από τη Γη στη Σελήνη» στην ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.
Τόσο ο Ερνέστο Καπότσι, όσο και ο Ιούλιος Βερν είχαν συνειδητοποιήσει ότι προκειμένου να κινηθεί ένα διαστημόπλοιο προς τα’ άστρα, θα πρέπει να αναπτύξει μια αρκετά μεγάλη ταχύτητα, ώστε να υπερνικήσει την γήινη βαρύτητα [2].
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο σπουδαίος Βρετανός συγγραφέας Ε.Φ., Χέρμπερτ Τζ. Γουέλς (Herbert G. Wells, 1866 -1946) γράφει το μυθιστόρημα «Οι πρώτοι άνθρωποι στη Σελήνη» (“The First Men in the Moon) που δημοσιεύεται το 1901.
Στο εν λόγω μυθιστόρημα Ε.Φ. ο Γουέλς επιλέγει ένα πιο απλό, ευφάνταστο και «επιστημονικοφανές» μέσο που θα μεταφέρει τους ήρωές του στη Σελήνη.
Ένα από τα κεντρικά πρόσωπα της ιστορίας, ο καθηγητής Cavor, ανακαλύπτει ένα υλικό, τον «καβορίτη», που εξουδετερώνει τη δύναμη της βαρύτητας. Σε συνεργασία με τον επιχειρηματία Bedford (που έχει το ρόλο του αφηγητή) καταφέρνουν να κατασκευάσουν ένα διαστημικό σκάφος που θα τους μεταφέρει στη Σελήνη. Εκεί ανακαλύπτουν ένα προηγμένο πολιτισμό που έχει αναπτυχθεί από τους κατοίκους της, τους Σεληνίτες (Selenites), αλλόκοτα ευφυή πλάσματα, που μοιάζουν με μυρμήγκια.
Οι Σεληνίτες έχουν ένα αόριστα ανθρωποειδές σώμα και ένα κεφάλι χωρίς μύτη και αυτιά, με διογκωμένα μάτια στα πλάγια και λαιμό ενωμένο σε τρία σημεία.
Η χαμηλή βαρύτητα της Σελήνης, κάνει επίσης τα σώματά τους να είναι πολύ πιο εύθραυστα από αυτά των κατοίκων της Γης.
Στο μυθιστόρημα του Γουέλς, η Σελήνη παρουσιάζει εξελιγμένες μορφές φυτών. Τα σεληνιακά φυτά υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία μορφών και χαρακτηρίζονται από εξαιρετικά γρήγορη ανάπτυξη.
Τα μόνα ζωντανά πλάσματα που συναντούν οι Cavor και Bedford στη Σελήνη -εκτός από ευφυείς σεληνίτες- είναι κάποια τεράστια ζώα, μήκους περίπου εξήντα μέτρων, που μοιάζουν με μοσχάρια, με μικροσκοπικό κεφάλι σε σύγκριση με τη μάζα τους και χωρίς ορατά μέλη. Τα ζώα αυτά εκτρέφονται για το κρέας τους.
Οι γήινοι επισκέπτες βρίσκουν την ατμόσφαιρα της Σελήνης αναπνεύσιμη ενώ διαπιστώνουν και την ύπαρξη νερού. Όμως, κατά τη διάρκεια της νύχτας - που έχει πολύ μεγάλη διάρκεια λόγω της βραδύτητας της σεληνιακής περιστροφής - η θερμοκρασία πέφτει σε τέτοιο βαθμό που ο αέρας παγώνει σχηματίζοντας παγετώνες, που επανέρχονται στην αέρια κατάσταση το επόμενο πρωί.
Το σεληνιακό υπέδαφος διασχίζεται από ένα δίκτυο από τούνελ, που επικοινωνεί με το απέραντο σπήλαιο της εσωτερικής θάλασσας, στο οποίο ζουν οι κάτοικοί του, προστατευμένοι από ακραίες θερμοκρασίες της επιφάνειας.
Τα μυθιστορήματα «Από τη Γη στη Σελήνη» του Ι. Βερν και «Οι πρώτοι άνθρωποι στη Σελήνη» του Χ. Τζ. Γουέλς ενέπνευσαν τον πολυτάλαντο Γάλλο δημιουργό Ζωρζ Μελιές (George Méliès, 1861-1938) να γυρίσει την πρώτη κινηματογραφική ταινία επιστημονικής φαντασίας με τίτλο «Ταξίδι στη Σελήνη», (“Le Voyage dans la Lune”, 1902). Η ταινία, διάρκειας λίγων λεπτών, υπήρξε μια υπερπαραγωγή για την εποχή της με πρωτοποριακές τεχνικές και εντυπωσιακά οπτικά εφέ.
Να σημειωθεί ότι ο Μελιές, εκτός από σκηνοθέτης της ταινίας, ήταν παράλληλα παραγωγός, σεναριογράφος, ηθοποιός, δημιουργός των οπτικών εφέ (ο ίδιος ζωγράφισε τα εξωγήινα τοπία που πλαισιώνουν την ταινία) και ενδυματολόγος.
Κάποιοι κριτικοί κατατάσσουν την ταινία του Μελιές ανάμεσα στις 100 σπουδαιότερες ταινίες του 20ου αιώνα.
Le Voyage dans la Lune (1902)
Το 1815, μετά τις βασικές σπουδές του στις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά, άρχισε να εργάζεται στο Αστρονομικό Παρατηρητήριο Capodimonte της Νάπολης, το οποίο διεύθυνε ο θείος του, ο αστρονόμος Federigo Zuccari.
Αρχικά ασχολήθηκε κυρίως με μετεωρολογικές παρατηρήσεις ενώ στη συνέχεια, περίπου στα 1825, άρχισε να μελετά τους κομήτες, δημοσιεύοντας μερικές αξιόλογες εργασίες στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Correspondance Astronomique.
Το 1827, ο Johann Encke, διευθυντής του Παρατηρητηρίου του Βερολίνου, τον κάλεσε να συμμετάσχει στη σύνταξη του νέου καταλόγου αστέρων που προωθήθηκε το 1826 από τον τότε πρόεδρο της Ακαδημίας του Βερολίνου, F. W. Bessel.
Την ίδια χρονική περίοδο, ο Καπότσι άρχισε να ασχολείται με τις ηλιακές κηλίδες, δημοσιεύοντας σημαντικές εργασίες στον τομέα αυτόν, όπως π.χ. η εργασία του «Περί των ηλιακών κηλίδων» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Astronomische Nachrichten.
Το 1833 ανέλαβε καθήκοντα διευθυντού στο Αστρονομικό Παρατηρητήριο Capodimonte της Νάπολης.
Το 1836 πραγματοποίησε επιστημονικά ταξίδια στην Ευρώπη με διαμονή στο Παρίσι, το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες και συναντήθηκε με διάσημους επιστήμονες της εποχής. Στη γαλλική πρωτεύουσα είχε συναντήσεις με τον François Arago (1786 – 1853), αστρονόμο του διάσημου Γαλλικού Εθνικού Παρατηρητηρίου, με τον οποίο ανέπτυξε φιλική σχέση.
Ο Καπότσι, εκτός από αστρονομικές εργασίες, έγραψε αρκετά λογοτεχνικά έργα, βιβλία και άρθρα εκλαϊκευμένης επιστήμης, ενώ ασχολήθηκε ενεργά και με την πολιτική. Αξιοσημείωτο είναι το βιβλίο του με κοσμογραφικές απεικονίσεις της Θείας Κωμωδίας του Δάντη (Νάπολη, 1856).
Απεβίωσε το 1864 στη Νάπολη.
[2] Για να διαφύγει ένα σώμα οριστικά από το πεδίο βαρύτητας της Γης και να κινηθεί μέσα στο διαστημικό χώρο, πρέπει να αποκτήσει μια αρχική κατακόρυφη ταχύτητα που ονομάζεται ταχύτητα διαφυγής. Η ταχύτητα διαφυγής στην επιφάνεια της Γης, μη λαμβάνοντας υπόψη την αντίσταση της ατμοσφαίρας, είναι 11,2 km/s ενώ στην επιφάνεια της Σελήνης 2,4 km/s.
Βιβλιογραφία
· Λουκιανός: Αληθινό Ταξίδι (Εκδ. ΑΙΟΛΟΣ, 2006)
· Συρανό ντε Μπερζεράκ: Ταξίδι στη Σελήνη (Εκδ. ΑΙΟΛΟΣ, 2011 )
· Ιούλιος Βερν: Από τη Γη στη Σελήνη (Εκδόσεις, ΑΣΤΗΡ, ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε., 4π Α.Ε. κ.λπ.)
· Ιούλιος Βερν: Γύρω από τη Σελήνη (Εκδόσεις, ΑΣΤΗΡ, ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. , 4π Α.Ε. κ.λπ.)
· Χέρμπερτ Τζ. Γουέλς: Οι πρώτοι άνθρωποι στο φεγγάρι (Εκδ. ΑΙΟΛΟΣ, 2019)
· Μάνος Δανέζης και Στράτος Διονυσίου:Το Σύμπαν που αγάπησα – Εισαγωγή στην Αστροφυσική, 2 τόμοι, (Εκδ. Δίαυλος, 1999)
· Ernesto Capocci: Viaggio alla Luna, (LB Edizioni, 2015)
Παύλος Γκάσταρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.