Ο Έντουαρντ Μπάλγουερ Λύττον και η «Επερχόμενη Φυλή»

του Παύλου Γκάσταρη

  

Ο Έντουαρντ Μπάλγουερ Λύττον (Εdward George Earl Bulwer-Lytton), συγγραφέας, ποιητής, πολιτικός, μελετητής των Κλασικών και του Αποκρυφισμού, γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 25 Μαϊου του 1803 και καταγόταν από μια εξέχουσα οικογένεια της Αγγλίας. Πατέρας του ήταν ο στρατηγός Ουίλιαμ Μπάλγουερ, ένας αξιοσέβαστος και ισχυρός άνδρας της λονδρέζικης κοινωνίας και μητέρα του η λαίδη Λύττον, μια έξυπνη, καλλιεργημένη και πλούσια  γυναίκα της αγγλικής αριστοκρατίας. Ο πατέρας του πέθανε το 1807, όταν ο Έντουαρντ ήταν 4 ετών.

Το λογοτεχνικό του ταλέντο φανερώθηκε στην πρώιμη ηλικία των 6 ετών, όταν άρχισε να γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Το 1920 δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο ποιημάτων με τίτλο “Ismael and Other Poems”. Άλλαξε πολλά σχολεία και στα 18 του χρόνια γράφτηκε στο πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ. Παράλληλα με τις σπουδές συνέχισε να ασχολείται με την ποίηση. Το 1825 βραβεύτηκε για το ποίημά του “On the Sculpture”.

Τον Αύγουστο του 1927 παντρεύεται την Rosina Doyle Wheeler, μια όμορφη ιρλανδέζα, παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας του,  η οποία θεωρούσε τη νύφη της ανάξια του γιου της. Ο Λύττον αναγκάζεται να στραφεί αποκλειστικά στο γράψιμο για να συντηρηθεί μιας και η μητέρα  του, αντιδρώντας στο γάμο αυτό, είχε σταματήσει την οικονομική βοήθεια προς το νιόπαντρο ζευγάρι. Τα πρώτα του γραπτά αποτελούνται από μυθιστορήματα και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Είναι τα έργα του “Delmour” (1823), “Weeds and Wildflowers” (1826) και “Falkland” (1827), και δεν είχαν ιδιαίτερη απήχηση στο αγγλικό κοινό. Ένα χρόνο αργότερα, στα 1828, κυκλοφορεί  το έργο του Pelham που τον καθιέρωσε ως συγγραφέα της χρονιάς. Στο τέλος της ίδιας χρονιάς κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του “The Disowned” (1828) και ακολουθούν τα έργα του “Devereux” (1829) και “Paul Clifford” (1830).

Το 1831 ο Λύττον γίνεται μέλος του αγγλικού κοινοβουλίου και σύντομα διακρίνεται για τις ριζοσπαστικές του θέσεις και την ρητορική του ικανότητα. Την ίδια χρονιά εκδίδει το περιοδικό New Monthly Magazine, το οποίο φιλοξενεί γραπτά των σημαντικότερων λογοτεχνών της εποχής του. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Charles Dickens, ο οποίος υπήρξε δηλωμένος θαυμαστής του. “Δεν ευχαριστήθηκα ποτέ στη λογοτεχνική μου ζωή τόσο πολύ μέσα από την καρδιά μου, όσο η περήφανη σκέψη να σταθώ πλάϊ σου, μπροστά σ’ αυτό το μεγαλειώδες κοινό” είχε γράψει κάποτε ο Ντίκενς στον Λύττον.

 

Το 1833, λόγω μιας υπερκόπωσης που ωφείλετο στους έντονους και αδιάκοπους ρυθμούς εργασίας, τόσο στην πολιτική όσο και στο γράψιμο, εγκαταλείπει τη διεύθυνση του περιοδικού και αναχωρεί για ένα ταξίδι αναψυχής στην Ευρώπη. Επισκέπτεται τη Γαλλία, την Ελβετία και την Ιταλία.

Ο Λύττον έμεινε εντυπωσιασμένος από την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά της Ιταλίας. Το ερέθισμα για το έργο του “Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας” (1834) το πήρε παρατηρώντας ένα ζωγραφικό πίνακα με τον ίδιο τίτλο στη Ρώμη. Στη Νάπολη έγραψε το ιστορικό μυθιστόρημα “Rienzi” που εκδόθηκε το 1835. Τόσο το “Ριέντζι” όσο και “Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας” χρησίμευσαν ως βάση για τις πασίγνωστες όπερες του Βάγκνερ “Ριέντζι” και “Iόνη” (η Ιόνη είναι μια από τις ηρωίδες του μυθιστορήματος “Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας”).

Το έργο του “Οι τελευταίες ημέρες της Πομπηίας” υπήρξε για την Μπλαβάτσκυ αποκαλυπτικό της λατρείας της Ίσιδος στη Ρώμη κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα.

To 1936 χωρίζει με τη γυναίκα του. Mετά το θάνατο της μητέρας του, στα 1843, κληρονομεί την τεράστια περιουσία της. Το 1852 επιστρέφει στο αγγλικό κοινοβούλιο και το 1866 εκλέγεται μέλος της βουλής των Λόρδων. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως γραμματέας Αποικιών ιδρύει τις αποικίες Queensland και Βρετανική Κολομβία.

 

Ο Λύττον έγραψε πάμπολλα έργα ποίησης, πεζογραφίας, πολιτικής, Εσωτερισμού, Αποκρυφισμού, ιστορικά δοκίμια, φιλοσοφικά δοκίμια, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, θέατρο κ.λ.π., αρκετά από τα οποία μεταφράστηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές  γλώσσες. Μερικά από αυτά είναι: “Godolphin” (1833), “History of England” (1833), “Letter to a Late Cabinet Minister” (1834),  “Τhe Duchess de la Valliere” (1836), “Ernest Maltravers” (1836), “The Lady of Lyons” (1838), “Alice” (1838), “The Sea Captain” (1839), “Richelieu” (1839), “Money” (1840), “Night and Morning” (1841), “The Last of the Barons” (1843), “Lucretia” (1846), “Harold” (1848), “King Arthur” (1848), “The Caxtons” (1849), “My Novel” (1853), “What Will He Do With It?” (1858) “Caxtoniana” (1863), “The Lost Tales of Miletus” (1866), “Walpole” (1869), “The Odes and Epodes of Horace” (1869), “The Parisans” (1873) και “Pausanias the Spartan” (1876). Tα δύο τελευταία έργα εκδόθηκαν μετά το θάνατό του

Τα προαναφερθέντα έργα του είναι τα πλέον γνωστά και αποτελούν ένα μόλις τμήμα της συγγραφικής του δημιουργίας. Ο Λύττον υπήρξε πολυγραφότατος και το συγγραφικό του έργο αποτελείται τουλάχιστον από 60 βιβλία Αν συμπεριληφθούν και τα γραπτά που δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά της εποχής του, τότε ολόκληρο το έργο του θα πρέπει να ξεπερνά τους 100 τόμους.

 

Τα πιο γνωστά μυθιστορήματα και δοκίμια του Λύττον, που έχουν σχέση με τον Εσωτερισμό και τον Αποκρυφισμό είναι τα: “Ζανόνι” (Zanoni, 1849), “Μια παράξενη ιστορία” (A Strange Story, 1862), “Μάγοι και Μαγεία” (Magicians and Magic, 1865), και “Η Επερχόμενη Φυλή” (The Coming Race, 1871).  

Στο μυθιστόρημά του «Το σπίτι των πνευμάτων» (1859) συναντάμε έντονο το «γοτθικό» στοιχείο. Η υπόθεση του έργου αυτού αναφέρεται στην προσπάθεια ενός άγγλου ευγενούς να βρει την αιτία των παράξενων φαινομένων που εμφανίζονται σ’ ένα σπίτι που θεωρείται στοιχειωμένο. Για το σκοπό αυτό αποφασίζει να περάσει μια ολόκληρη νύχτα μέσα στο αρχοντικό, μαζί με τον υπηρέτη του και τον αγαπημένο του σκύλο. Όμως, κατά τη διάρκεια της νύχτας, εμφανίζονται διάφορες δαιμονικές οντότητες που σκορπούν τον τρόμο. Ο υπηρέτης θα εγκαταλείψει πανικόβλητος το αρχοντικό και το σκυλί θα πεθάνει από τη φρίκη. Μόνο ο ήρωας του μυθιστορήματος θα αντισταθεί στις δυνάμεις του σκότους και έντρομος θα ανακαλύψει σ’ ένα δωμάτιο του αρχοντικού ένα κιβώτιο, το οποίο περιέχει κάποια παράξενα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται σε τελετουργίες Μαύρης Μαγείας. Η καταστροφή τους θα θέσει τέρμα στην απόκοσμη φρίκη. 

Το μυθιστόρημα του Lytton «Η Επερχόμενη Φυλή » (The Coming Race) είναι ένα από τα τελευταία έργα του και θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα του Φανταστικού. Στην αρχή κυκλοφόρησε ανώνυμα, αλλά σύντομα έγινε γνωστή η πατρότητά του. Η υπόθεση του βιβλίου αυτού είναι εντυπωσιακή γιατί συνδυάζει την πλούσια φαντασία, την περιπέτεια, την Ουτοπία, τον ρομαντισμό, ενώ παράλληλα έχει τεράστιες συμβολικές και εσωτερικές προεκτάσεις, που το κάνουν ένα κλασικό αριστούργημα, όχι μόνο για τους αναγνώστες της λογοτεχνίας του Φανταστικού, αλλά και για τους μελετητές της Εσωτερικής Φιλοσοφίας.

 «Η Επερχόμενη Φυλή» ανήκει στον κύκλο των κλασικών μυθιστορημάτων τα οποία αναφέρονται στο αίνιγμα της Κούφιας Γης. Περιγράφει έναν υπόγειο κόσμο απέραντης ομορφιάς που ανακαλύπτεται τυχαία από τον ήρωα του μυθιστορήματος, ενώ αυτός εξερευνά ένα ορυχείο. Στον υπόγειο αυτό κόσμο υπάρχουν τοπία μαγευτικά που διεγείρουν τις αισθήσεις, καθώς και μορφές του φυτικού και ζωικού βασιλείου που δε συναντώνται πάνω στη Γη. Εδώ ζει μια ανώτερη φυλή φτερωτών ανθρώπινων όντων, που μοιάζει πάρα πολύ με την Άρια φυλή: οι Βριλ-για. Η φυλή των Βριλ-για έχει αναπτύξει ένα τεράστιο πολιτισμό, τεχνολογικό και πνευματικό ταυτόχρονα, χάρη στην κατοχή και στην εκμετάλλευση του Βριλ, μιας εκπληκτικής μορφής ενέργειας, ουσιαστικά ανεξάντλητης, η οποία βρίσκει εφαρμογές σε όλους σχεδόν τους τομείς των δραστηριοτήτων της. Η ενέργεια του Βριλ μπορεί να μετατρέπει τα σκοτάδια του κάτω κόσμου σε φως, μπορεί να κινεί τις μηχανές μιας αναπτυγμένης τεχνολογίας, μπορεί να διευρύνει τις δυνατότητες του νου και της ζωής, μπορεί να αφανίζει ανθρώπινες ζωές, κ.λ.π. Επίσης, χάρη στην ενέργεια του Βριλ, αυτή η φυλή των «υπερανθρώπων» απομακρύνει τα τεράστια τέρατα που μοιάζουν με δράκους και λυμαίνονται την περιοχή τους.

Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι πολλά αρχαία κείμενα που έγιναν γνωστά στη Δύση στα τέλη του 19^ου αιώνα, αναφέρουν ότι στην Ατλαντίδα ήταν γνωστή μια δύναμη της φύσης, η οποία μπορούσε να καταστρέψει ολόκληρους στρατούς και να κάνει να αιωρούνται στον αέρα τεράστια αντικείμενα, ακόμη και ανάκτορα. Οι βεδικοί σχολιαστές επίσης έκαναν λόγο για την ύπαρξη αρχαίων αερόπλοιων (τα «Βιμάνα»), ικανά να μεταφέρουν ανθρώπους, ζώα και φορτία πάνω από θάλασσες και βουνά.

Στο μυθιστόρημα γίνεται εκτενής περιγραφή της κοινωνίας των Βριλ-για, με αναφορά στα ήθη, στα έθιμα, στη γλώσσα, στην πολιτική και κοινωνική δομή της κοινωνίας τους, στις επιστήμες και στη θρησκεία τους.

Η εκπαίδευση των Βριλ-για είχε σαν αντικειμενικό στόχο την ανάπτυξη των ψυχικών ικανοτήτων των ατόμων καθώς και τη χρήση των κρυμμένων δυνάμεων της φύσης, ιδιαίτερα του Βριλ. Η κοινωνία αυτή πρόσφερε στις γυναίκες τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες, ενώ η θέση τους μέσα σ’ αυτή ήταν ίση με εκείνη των ανδρών. Στην κοινωνία των Βριλ-για, όχι μόνο οι άνδρες, αλλά και οι γυναίκες έχουν ρόλο πνευματικών οδηγών για τους υπόλοιπους, ενώ ο ήρωας του μυθιστορήματος βρίσκεται υπό την προστασία μιας γυναίκας: της Zee. Για την εξύψωση και ολοκλήρωσή τους τα άρρενα μέλη της κοινωνίας των Bριλ-για έχουν ανάγκη  από μια εσωτερική παρόρμηση, η οποία κεντρίζεται από την ενδόμυχη δύναμη που ενυπάρχει στη γυναικεία ψυχή. Αρκεί να θυμηθούμε τον Γκαίτε ο οποίος στο μεγαλειώδες έργο του “Φάουστ” γράφει: “Το αιώνιο το Θηλυκό μας εμψυχώνει, πιο ψηλά για ν’ ανεβούμε, να φτάσουμε ως τον ουρανό!”.

Μέσα από την περιγραφή της κοινωνίας των Βριλ-για, ο Λύττον βρίσκει την ευκαιρία να σατιρίσει, μερικές φορές καυστικά, τις πολιτικές, κοινωνικές και ηθικές αξίες της εποχής του. 

Ας δούμε μερικά αποσπάσματα από το έργο αυτό.

Σχετικά με την κοινωνική συμπεριφορά των Βριλ-για διαβάζουμε:

«…Αλλά η εξαιρετική ευγένεια και η λεπτή συμπεριφορά αυτών των ατόμων, η γενναιοψυχία τους, οι απολαύσεις των οικογενειακών συναναστροφών, όπου κανένα μέλος δεν προσβάλλει το άλλο με λόγια ή πράξεις, αναδεικνύουν το καθεστώς των Βριλ-για στην τελειότερη αριστοκρατία, εκείνη που ακόμα και οι θιασώτες του Πλάτωνα ή του Σίδνεϊ δεν θα μπορούσαν να φανταστούν».

Σχετικά με τη γλώσσα και τις φυλετικές ρίζες των Βριλ-για:

«…Και οι Βριλ-για έμοιαζαν αρχικά με εμάς και όπως κατάλαβα απ’ τις ρίζες της γλώσσας τους, κατάγονται από την ίδια προγονική οικογένεια των Αρίων που εξαπλώθηκε κυριαρχικά πάνω στον κόσμο…».

Σχετικά με την πολιτική που εφαρμόζεται στην κοινωνία των Βριλ-για:

«Η διακυβέρνηση της φυλής των Βριλ-για στην οποία αναφέρομαι, εκ πρώτης όψεως φαίνεται πολύπλοκη, στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ απλή. Βασίζεται στην άποψη, η οποία στη Γη είναι αποδεκτή θεωρητικά, αλλά ελάχιστα εφαρμόζεται στη πράξη, που λέει ότι σκοπός των φιλοσοφικών συστημάτων είναι η ενοποίηση ή, αλλιώς, η ανέλιξη μέσα από τον κυκεώνα των θεωριών προς την απλοποίηση, προς τη μια και μοναδική πρώτη αιτία ή αρχή. Μ’ ένα τέτοιο δεδομένο ακόμα και οι δημοκρατικοί στοχαστές συμφωνούν πως μια φωτισμένη δεσποτεία, που στοχεύει στην ευδαιμονία των υπηκόων της, μπορεί να κυβερνήσει ικανοποιητικά, αν υπάρχουν εγγυήσεις και τη διάρκειά της και έλεγχος των καταχρήσεων εξουσίας της…».

«…Μποντ-κούουμ είναι η άγνοια, η αμάθεια, και Κούουμ-πος είναι μια ονομασία μιας κυβέρνησης των πολλών, η λέξη για την υπεροχή των άσχετων ή των ασήμαντων. Το Πος είναι ένα συμπλήρωμα που δύσκολα μπορεί να αποδοθεί. Δηλώνει, όπως θα φανεί παρακάτω, περιφρόνηση. Η πλησιέστερη ερμηνεία που θα μπορούσα να δώσω γι’ αυτό είναι η δική μας λέξη βλακεία. Έτσι, η λέξη Κούουμ-πος θα αποδιδόταν ελεύθερα βλάκας. Όταν όμως η δημοκρατία, το Κούουμ-πος, εκφυλίζεται από άγνοια και καταντά εκείνο το λαϊκό πάθος κι εκείνη η θηριωδία που προηγείται της καταστροφής της, ότι δηλαδή είναι η Τρομοκρατία κατά τη Γαλλική Επανάσταση ή τα πενηντάχρονα της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας που άνοιξαν το δρόμο για την κυριαρχία του Αυγούστου, τότε η λέξη που χρησιμοποιούν είναι Γλεκ-νας. Εκ είναι η διαμάχη, ο πόλεμος, και Νας  είναι η αποσύνθεση, η φθορά, όπως είπα και πριν. Έτσι η Γκλεκ-νας θα μπορούσε να αποδοθεί ως παγκόσμια καταστροφή».

Σχετικά με την ενέργεια Βριλ και τις πολλαπλές της χρήσεις (στη θεραπευτική, στην παραγωγή ενέργειας, στην άμυνα κλπ.):

«Βριλ …η έννοιά της περιέχει και πολλές παραμέτρους που εμπλέκουν δυνάμεις της φύσης, στις οποίες οι δικοί μας επιστήμονες έχουν δώσει ονομασίες όπως μαγνητισμός, γαλβανισμός κ.λ.π.».

«Τούτη η ράτσα πιστεύει πως με το βριλ έχει φτάσει στην απόλυτη ενοποίηση των ενεργειακών δυνάμεων της φύσης, κάτι που έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικών υποθέσεων από πολλούς θεωρητικούς πάνω στη Γη».

Σχετικά με τη θρησκεία των Βριλ-για:

“Έχουν ακράδαντη πίστη πως οπουδήποτε Αυτός (το Υπέρτατο Ον) έδωσε ζωή, η ζωή αυτή δεν καταστρέφεται από κανένα ποτέ, αλλά περνά σε καινούργιες μορφές ύπαρξης, περισσότερο εξελιγμένες”.

Το ταξίδι στο εσωτερικό της γης είναι ένας από τους πιο γοητευτικούς μύθους όλων των εποχών. Η κάθοδος στα έγκατα της γης είναι η αλληγορία της κατάβασης στο εσωτερικό Εγώ μας και συνίσταται στο να αποκτήσουμε συνείδηση του ίδιου μας του εαυτού,  γιατί σύμφωνα με την  Ερμητική Παράδοση, δεν υπάρχει τίποτε έξω από τον Άνθρωπο που δε βρίσκεται και μέσα του(“Αυτό που είναι πάνω είναι σαν αυτό που είναι κάτω. Αυτό που είναι κάτω είναι σαν αυτό που είναι πάνω”). Ας θυμηθούμε το περίφημο “Γνώθι Σαυτόν” ή αντίστοιχα θέματα από την Παγκόσμια Μυθολογία και Ποίηση (Οδυσσέας, Αινείας, Δάντης κ.α.) ή ακόμα τα αμέτρητα Παραμύθια που αναφέρονται σε κρυμμένους θησαυρούς οι οποίοι βρίσκονται μέσα σε σκοτεινά σπήλαια και φυλάσσονται από υπερφυσικά πλάσματα. H «Κατάβαση στα Τάρταρα» όμως χρειάζεται θάρρος, υπομονή, θυσίες και αυτός που θα επιχειρήσει ένα τέτοιο τόλμημα θα πρέπει να ξεπεράσει μια σειρά από δύσκολα εμπόδια. Θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να σπάσει τις εσωτερικές αντιστάσεις, να νικήσει τα χαμερπή του πάθη, τα κτηνώδη του ένστικτα και την υπερβολική προσήλωση στα γήινα. Οι αλληγορικοί αυτοί συμβολισμοί συναντώνται στο έργο του Λύττον «Η Επερχόμενη Φυλή» και οφείλονται κατά ένα μέρος στις διδασκαλίες που πήρε από τον μεγάλο μύστη Eliphas Levi.

Σε όλες σχεδόν τις θρησκείες και μυθολογίες ο δράκος είναι το σύμβολο των ευτελών ενστίκτων του ανθρώπου, ενώ η μύηση επιτυγχάνεται με την εξόντωσή του. Αρκεί να θυμηθούμε κάποιους ήρωες, θεούς, ημίθεους και αγίους όπως οι Απόλλων, Κάδμος, Περσεύς, Ζίγκφριντ, Άγιος Γεώργιος, κ.α. Για τους αλχημιστές η «εξόντωση του δράκου» ισοδυναμούσε με το Μεγάλο Έργο. Η «ευτελής ύλη», η οποία μετατρέπεται σιγά-σιγά, μέσα από μακρές και επίπονες αλχημιστικές διεργασίες, σε θαυματουργή «φιλοσοφική λίθο» δεν είναι παρά το σύμβολο του ανθρώπου που ανέρχεται, ανάμεσα σε πολυάριθμους κινδύνους, αλλά με άκαμπτη θέληση, τον ανηφορικό Δρόμο της Μύησης. Η «πρώτη ύλη», λοιπόν,  δεν πρέπει να αναζητηθεί έξω από τον άνθρωπο γιατί, απλούστατα, βρίσκεται μέσα του. Εξάλλου, ο αλχημιστικός όρος VITRIOL είναι τα αρχικά των λατινικών λέξεων VISITA INTERIORA TERRAE RECTIFICANDO INVENIES OCCULTUM LAPIDEM και σημαίνει «Επισκέψου τα έγκατα της Γης και εξαγνισμένος θα βρεις την Κρυμμένη Λίθο».

 

Ο Λύττον μεταφέρει σε λογοτεχνική-αφηγηματική μορφή αυτούς τους συμβολισμούς, καλύπτοντάς τους  με στοιχεία από την κουλτούρα της εποχής του.  

 

Ο όρος Βριλ εμφανίζεται για πρώτη φορά στο μυθιστόρημα «Η Επερχόμενη Φυλή». Αργότερα, ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από διάφορους εσωτερικούς κύκλους της Ευρώπης, ιδιαίτερα από τους οπαδούς της Θεοσοφίας και της Αριοσοφίας. 

   

Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ιδρύθηκε και έδρασε στη Γερμανία μια εταιρεία εσωτερικού και αποκρυφιστικού χαρακτήρα που ονομάστηκε «Εταιρεία Βριλ». Είναι προφανές ότι η “Eταιρεία Βριλ” πήρε το όνομά της από το μυθιστόρημα του Λύττον «Η Επερχόμενη Φυλή». Μέλη της εταιρίας αυτής υπήρξαν πολλά εξέχοντα πρόσωπα της Γερμανίας, ανάμεσα στα οποία και ο καθηγητής της Γεωπολιτικής Karl Haushofer, θεωρητικός του Lebensraum.  

Από την «Εταιρεία Βριλ» γεννήθηκε η «Εταιρεία της Θούλης», μέλη της οποίας υπήρξαν τα σημαντικότερα στελέχη του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας, όπως οι Α. Χίτλερ, Ρ. Ες, Κ. Χαουσχόφερ, Ντ. Έκαρντ κ.α.  Ο ίδιος ο Haushofer υπήρξε φίλος του Χίτλερ ενώ πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ενέπνευσε τον τελευταίο να γράψει το Mein Kampf στη φυλακή του Landsberg στα 1924.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Haushofer αυτοκτόνησε σε ηλικία 76 ετών, στις 10 Μαρτίου του 1946, κάνοντας χαρακίρι, σύμφωνα με την Παράδοση των Σαμουράι.

 

Στην Βρετανία, από την Εταιρεία των Ροδοσταύρων, μέλη της οποίας υπήρξαν πολλοί φημισμένοι καλλιτέχνες, φιλόσοφοι, συγγραφείς, ποιητές, επιστήμονες κ.α., γεννήθηκε το «Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής». Το Τάγμα αυτό δημιουργήθηκε το 1867 από τον Γουένγουόρθ Λιτλ. Ο Λιτλ στρατολόγησε 144 Ροδόσταυρους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Λύττον. Ο Λιτλ είχε επίσης επαφές με μέλη της Γερμανικής Εταιρείας των Ροδοσταύρων, πολλά από τα οποία προσχώρησαν αρχικά στην Εταρεία Βριλ και αργότερα στην Εταιρεία της Θούλης.  

Σε ότι αφορά στη σχέση του Λύττον με τον Αποκρυφιστή Eliphas Levi (ψευδώνυμο του Alphonse Louis Constant) θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο τελευταίος είχε επισκεφτεί το Λονδίνο και είχε κατορθώσει να δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο κοινωνικών επαφών, αποκτώντας έτσι πολλούς μαθητές και οπαδούς. Αυτό έγινε κυρίως χάρη στον Λύττον, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με πολλά σημαντικά πρόσωπα της βρετανικής κοινωνίας που ενδιαφέρονταν για τον Αποκρυφισμό. Η φιλική σχέση των δύο ανδρών συνεχίστηκε και όταν ακόμη ο Levi επέστρεψε στη Γαλλία. Ο Levi συνέχισε να επικοινωνεί και να ενημερώνει τον Λύττον για τις έρευνές του στο χώρο της Μαγείας και της Αλχημείας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι την εποχή εκείνη στην Αγγλία και στη Γαλλία, σχεδόν ταυτόχρονα με την Αμερική, ήταν σε άνθηση ο Πνευματισμός και ο Αποκρυφισμός. Παράλληλα, από τις Ινδίες έρχεται να προστεθεί η Παραδοσιακή Γνώση της Ανατολής (Ινδουιστικές Διδασκαλίες, Γιόγκα, Ταντρισμός κλπ.) που σε πολλά σημεία ταυτίζονταν με τις Αποκρυφιστικές Δοξασίες της Δύσης.

O Λύττον πέθανε στις 18 Ιανουαρίου του 1873 στο Torquay, σε ηλικία 70 ετών, έχοντας τελειώσει λίγες μέρες νωρίτερα το τελευταίο του μυθιστόρημα κοινωνικού χαρακτήρα “Kenelm Chillingly”. Στις 25 Ιανουαρίου κηδεύτηκε με μεγάλες τιμές και θάφτηκε στο Γουεστμίνστερ Αμπέι, το κοιμητήριο των ενδόξων ανδρών της Αγγλίας.

Η Λογοτεχνία της Κούφιας Γης

Γράφει ο Παντελής Γιαννουλάκης στο εξαιρετικά ενδιαφέρον και πλούσιο σε πληροφορίες δοκίμιό του «Η Κούφια Γη και το Φανταστικό»(Ιστορίες από την Κούφια Γη, Εκδόσεις Terra Nova, Θεσσαλονίκη, 2000): «Με τον χαρακτηριστικό όρο «Κούφια Γη» (Hollow Earth) ονομάζουμε όλη εκείνη τη λαβυρινθώδη θεματολογία που σχετίζεται με υπόγειους κόσμους, υποχθόνιους πολιτισμούς, υπόγειες κολάσεις και παραδείσους, τον Άδη και τον «Κάτω Κόσμο», υπόγεια μυστήρια, σπήλαια, στοές, κατακόμβες και κρύπτες, συνομωσίες, UFO, κρυφές ράτσες, ιερατικά μυστικά, παράλληλους κόσμους, αντισυμβατικές γεωλογίες, ανθρωπολογίες και αρχαιολογίες, urban legends, σχετικές αρχαίες μυθολογίες και σύγχρονες νεομυθολογίες αλλά και μια ειδική μυστική ιστορία του κόσμου. Πρόκειται για μια περίτεχνη και εμπεριστατωμένη εναλλακτική κοσμοθεωρία, που –από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα – ξετυλίγει τον εαυτό της από τα πεδία της Φανταστικής Λογοτεχνίας μέχρι τα πεδία της Έρευνας του Αγνώστου και των εξερευνήσεων, από τον Αποκρυφισμό μέχρι τη συνωμοσιολογία και τα πεδία των παράξενων μελετών, αλλά και ως την εναλλακτική φιλοσοφία και επιστήμη καθώς και τα ιστορικά, θρησκευτικά, πολιτικά και επιστημονικά παρασκήνια».

Μεγάλοι λογοτέχνες όπως οι E. A. Πόε, Χ.Φ. Λάβκραφτ, Άρθουρ Μάχεν, Έντγκαρ Ράις Μπάρροουζ, Ιούλιος Βερν κ.α. έγραψαν μυθιστορήματα σχετικά με την Κούφια Γη. Εκτός αυτών, πολλοί άγνωστοι συγγραφείς ασχολήθηκαν με το ίδιο θέμα, παρουσιάζοντας ιστορίες στα pulp περιοδικά φαντασίας  στις δεκαετίες του ’30 και του ’40.

Τρία από τα πιο σπουδαία έργα του είδους είναι: «Το Ταξίδι του Νιλς Κλιμ στα έγκατα της Γης», «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης» και «Ητίδορφα ή η Άκρη της Γης»

Στα 1741,  εκδόθηκε στα λατινικά το μυθιστόρημα του  Δανού συγγραφέα Λουδοβίκου Χόλμπεργκ  με τίτλο «Nikolai Klimi iter Subterraneum» (Το Ταξίδι του Νιλς Κλιμ στα έγκατα της Γης). Το βιβλίο σημείωσε τεράστια επιτυχία και σύντομα μεταφράστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες. Ο συγγραφέας στέλνει τον ήρωά του Νιλς Κλιμ στα σπλάχνα της γης. Ο Κλιμ, στην προσπάθειά του να εξερευνήσει ένα βουνό, πέφτει σ’ ένα βάραθρο και καταλήγει στο εσωτερικό της γης. Εκεί, ανακαλύπτει έναν άλλο κόσμο ο οποίος έχει το δικό του ηλιακό σύστημα. Μετά από πολλές συναρπαστικές περιπέτειες, μέσα από τις οποίες ο Δανός συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να σατιρίσει πρόσωπα και συμβάντα της εποχής του, ο Κλιμ θα επιστρέψει πίσω στην επιφάνεια της γης. Στο έργο του Χόλμπεργκ κυριαρχεί το Φανταστικό και δεν υπάρχει ίχνος επιστημονικής αληθοφάνειας.

Στα 1862 ο Ιούλιος Βερν γράφει το πασίγνωστο μυθιστόρημα «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης» Η υπόθεση του έργου, σε γενικές γραμμές, είναι η παρακάτω: Ο καθηγητής της Γεωλογίας Όττο Λίντενμπροκ, ανακαλύπτει  ένα μυστηριώδες χειρόγραφο, γραμμένο από έναν αλχημιστή του 16^ου αιώνα, τον Άρνε Σακνουσεμ, το οποίο περιέχει πληροφορίες για τη κατάβαση στα έγκατα της γης. Ο δρ. Λίντενμπροκ κατορθώνει, ύστερα από επίμονες προσπάθειες, να αποκρυπτογραφήσει το χειρόγραφο που είναι  γραμμένο σε ισλανδική ρουνική γραφή. Έκπληκτος διαπιστώνει πως πρόκειται για οδηγίες σχετικά με τον τρόπο που μπορεί κάποιος να φτάσει στα έγκατα της γης, μπαίνοντας  σ’ έναν από τους κρατήρες του βουνού Σνίφελ στην Ισλανδία. Ο δρ. Λίντενμπροκ και ο δεκαεννιάχρονος ανιψιός του Άλεξ αφήνουν το Αμβούργο και αποφασίζουν να επιχειρήσουν μια παράτολμη και επικίνδυνη κατάβαση στο Κέντρο της Γης. Μαζί με τον Ισλανδό Χανς ξεκινούν για την εξερεύνηση των εγκάτων της γης, μέσα από αχανή σπήλαια και στοές και έρχονται αντιμέτωποι με τεράστια προκατακλυσμιαία  τέρατα, γιγαντιαία θεριά, παράξενες φυλές ανθρωποειδών και άλλα παράξενα φαινόμενα.

Ύστερα από πολλές περιπέτειες οι τρεις ήρωες του μυθιστορήματος του Βερν βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια της Γης μέσα από τον κρατήρα του ηφαιστείου Στρόμπολι της Ιταλίας.

Όπως γράφει ο αμερικανός κριτικός Χάουαρντ Χέντριξ «Στο «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης» ο Βερν χρησιμοποιεί τον παλιό μύθο της καθόδου στον κάτω κόσμο ως βάση για να συνδυάσει με ανεπανάληπτο τρόπο τη ρομαντική αναζήτηση για την κατανόηση του ίδιου μας του εαυτού με την επιστημονική αναζήτηση για την κατανόηση του κόσμου».

Ένα από τα πιο παράξενα αριστουργήματα του είδους είναι το έργο “Ητίδορφα ή η Άκρη της Γης” (Edidorfa or the End of Earth) του μυστηριώδους συγγραφέα Τζον Γιούρι Λόιντ (1849-1936), σπουδαίου χημικού και φαρμακολόγου, αλλά και μελετητή των αλχημιστικών παραδόσεων και του Αποκρυφισμού. Η “Ητίδορφα” αποτελεί ένα μυητικό ταξίδι μέσα στον κόσμο της Κούφιας Γης. Για μερικούς είναι μια αλχημιστική και αποκρυφιστική αλληγορία ενώ για κάποιους άλλους μια επιστημονική υπόθεση για την Κούφια Γη.

Βιβλιογραφία

1.      Έντουαρντ Μπάλγουερ Λύττον: Η Επερχόμενη Φυλή (Εκδόσεις ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ, 2000)

2.    Συλλογικό: Ιστορίες από την Κούφια Γη (Εκδόσεις TERRA NOVA, Θεσσαλονίκη,  2000)

3.      Ιούλιος Βερν: Ταξίδι στο Κέντρο της Γης (Διάφορες Εκδόσεις)

4.      Τζον Γιούρι Λόιντ: Ητίδορφα ή η Άκρη της Γης (Αίολος, 1999)

5.      Παντελής Γιαννουλάκης: Η Κούφια Γη (Εκδόσεις ΑΡΧΕΤΥΠΟ, Θεσσαλονίκη, 1998)

6.      Ιωάννης Γαννόπουλος: Κοίλη Γη (Εκδόσεις ΕΣΟΠΤΡΟΝ, Αθήνα, 2000)

7.      Λουί Πάουελς και Ζακ Μπερζιέ: Η Αυγή των Μάγων (Εκδόσεις Κάκτος, 1990)

8.      Τζόσελιν Γκόλντγουιν: Ο Μύθος των Πόλων (Εκδόσεις ΑΡΧΕΤΥΠΟ, Θεσσαλονίκη, 2000).